Sigara Bağımlılığı Ve Nikotin Yoksunluğu

Sigaranın içindeki uyarıcı etkisi olan nikotin maddesi nedeniyle fiziksel ve psikolojik bağımlılığa yol açtığını belirten Amerikan Hastanesi’nden Uzman Psikolog Aslı Akkan sigara bağımlılığı ve bu bağımlılıktan kurtulmanın yollarını anlattı.

Sigaranın; hoşlanma, mutluluk, gevşeme, dikkat artışı, endişede azalma, streste azalma, açlık hissinde azalma, kilo almada azalma vb. etkileri vardır.

NASIL BAĞIMLILIK YAPAR?
Günün ilk saatlerinde ilk sigara içimi ile beraber kişinin;
– İş performansı artar
– Dikkati artar
– Endişe ve depresyon azalır
– Kendini iyi hisseder

Bu tablonun sebebi sigaranın içerisindeki nikotindir. Nikotin alınımıyla oluşan bu olumlu tablo kişide sigara içiminin bütün sosyal, psikolojik, davranışsal bileşenleriyle ortaya çıkmasına neden olur.  Bu da sigara bağımlılığının fiziksel yönünün yanı sıra, asıl beynimizde oluşan alışkanlık yönü oldugunu gosterir.

Sık sık tekrar edilen her eylem zamanla, beynimizde alışkanlık yapar. Bu alışkanlığınızı hatırlatacak bütün nesneler (çakmak, küllük, çay, kahve gibi) ve eylemler (yemek sonrası, televizyon seyrederken, arkadaş sohbetleri, araba kullanırken vs.) ile otomatik olarak alışkanlığın gereğini yerine getirmeniz için, beyin emir verir. Bu davranışlar yardımıyla ve sigaranın beyindeki ödüllendirici sistemi ateşlemesiyle tam bir bağımlılık ortaya cikar.

Her bağımlılık tanımında olduğu gibi kullanılan maddenin bırakılması/ara verilmesi halinde kişinin yoksunluk yaşaması beklenir.

(DSM-IV-Psikiyatri/psikoloji de kullanılan tanı kriterleri kitabına göre)

NİKOTİN YOKSUNLUĞU

– En az birkaç hafta süreyle her gün nikotin kullanılması
– Nikotin kullanımının birden bırakılmasının ya da kullanılan nikotin miktarının azaltılmasının ardından 24 saat içinde aşağıdaki bulgulardan dördünün (ya da daha fazlasının) ortaya çıkması.
– Disforik ya da depresif duygudurum
– Uykusuzluk
– Huzursuzluk, sinirlenme ya da öfkelenme
– Anksiyete
– Düşüncelerini yoğunlaştıramama
– Huzursuzluk
– Kalp hızında azalma
– İştah artması ya da kilo alma

BAŞLAMA NEDENLERİ

• Gençlik yıllarımızda yaşımızdan büyük ve daha olgun gözüktügümüz düşüncesi
• Sigara içenlerin daha cazip göründüğü düşüncesi
• Arkadaşlarımız
• Merak
• Yeni arayışlar

İÇMEYİ SÜRDÜRME NEDENLERİ (YANLIŞ İNANIŞLAR)

 Sosyal faktorler (arkadaşlıkların sürdürülmesi, sosyal ortamlara uyum vb.)
 Sinirlerimi yatıştırıyor
 Beni canlandırıyor
 Sıkıntılarımı gideriyor
 Düşünmeme yardım ediyor
 Kendime olan güvenimi artırıyor
 Kilo almama yardım ediyor
 Sigaradan zevk alıyorum ya da sigarayı seviyorum (ki bu durumda sigara içmenin sonlandırılması en gücüdür)

BİRAKMAYI İSTEME NEDENLERİ

 Sigara sağlığımı ciddi şekilde tehdit ettiği için ve sağlığıma önem vermem gerektigi için
 Kendimde olumlu değişimler yapmak için
 Damarlarımdaki daralmaya engel olmak / Kalp krizi geçirmemek için
 Soluk soluğa kalmamak için
 Kanser olmamak için
 Nefesimin ve ustümün başımın kötü kokmaması için
 Çevremdekilerin sağlığını korumak için ve onlari rahatsız etmemek için
 Kendime olan saygımı artırmak için
 Kendime yakıştıramıyorum
 Hamile olduğum (yakında baba olacağım için)
 Ve şu sıralar: 19 Temmuz itibariyle sigara yasağı başlayacağı için çoğu yerde içemeyeceğim ve bu durumdan hayat kalitemin etkileneceğini düşündüğüm için.

Eğer siz de yukarıdaki sebeplerden biri veya kendiniz için başka geçerli bir sebep dolayısıyla sigarayı bırakma kararını aldıysanız –ki karar almış olmanız ve istiyor olmanız en önemlisi- bu kararınızı uygulamaya koyabilmeniz için:

  Bırakmayı isteyip istemediğinizden emin olun (Gerçekten karar vermediğiniz sürece bırakamayacağınızı bilin).
 Marka değiştirin
 İçtiğiniz sigara sayısını azaltın
 Otomatik olarak içmeyin (Sigarayı her yakışınızda düşünün acaba sırf içmiş olmak için mi yoksa gerçekten canınız istediği için mi içiyorsunuz?)
 Sigara içmeyi zorlaştırın (Zaten yasak bunu sizin için yapacaktır. Siz de sigaranızı el altında bulundurmayarak, karton karton sigara almak yerine paket alarak bunu yapabilirsiniz)
 Sigara içmeyi tatsızlaştırın (Yasak bunda da rol oynayacaktır ancak dar zamanlarda içmek, ayakta içmek gibi yöntemleri siz de kullanabilirsiniz)
 Bırakma tarihi belirleyin
 Kendinizi oyalayın
 Kendinizi ödüllendirin (bıraktıktan sonra)
  Uzmanlardan yardım alın.