Sinüzit Tedavisinde Endoskopik Sinüs Cerrahisi

Sinüzit sorunu olanların şikayetleri kış aylarında artar. Bu neden kaynaklanır? Grip ile ilgisi var mıdır? Sinüzite bağlı hastaların ne tür şikayetleri olur? Sinüzit tanısı nasıl konur? Sinüzitle karıştırılan hastalıklar nelerdir? Sinüzit tedavisinde hangi yöntemlerden faydalanılır? Ameliyat kimlere önerilir? Endoskopik sinüs cerrahisi nasıl yapılır, sinüzit dışındaki hangi hastalıklarda kullanılır? Liv Hospital Ankara, Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Öğretmenoğlu,  merak edilen tüm bu soruları katıldığı Esra Kazancıbaşı ile Sağlığım İçin Herşey programında anlattı.

“HER BAŞ AĞRISI SİNÜZİT ANLAMINA GELMEZ.”

. Sinüzit nasıl bir sağlık problemidir? Kış aylarında neden sıklığı artar?
“Sinüzitin sıklığı kış aylarında artar.  Sinüzit, sinüslerin ve burnun iltihabıdır. Bu iltihap bakteriyel veya viral olabilir. Bakteriyel olursa antibiyotik verilir. Antibiyotiğin keşfi 1940’lardan bu yanadır. Kendi halinde iyileşmeye bırakırsanız normal seyirde yirmi günde geçer. En belirgin özelliği burun tıkanıklığı, yüz ağrısı, burun ve geniz akıntısıdır. Hastalar genellikle bu semptomlardan birini sinüzit olarak nitelendirerek doktora ‘Sinüzitim var’ diyerek gelebilirler. Ancak kendilerine koydukları bu tanı çoğunlukla yanlış olabilirler. Baş ağrılarının yüzlerce sebebi vardır. Her baş ağrısı sinüzit anlamına gelmez.”

. Sinüzitten kaynaklanan baş ağrılarının bir özelliği var mıdır?
“Yüzümüzde alında ve yanaklarımızda büyük sinüsler vardır. Özellikle bu bölgelerde olan ağrı, öne doğru eğildiğimizde akıcı vasfı olan ağrı, dolgunluk tarzındaki ağrı sinüzit için tipiktir. Ama her türlü baş ağrısını da sinüzit taklit edebilir.”

“SOĞUK ALGINLIĞI VE NEZLE, SİNÜZİTİN BİR PARÇASIDIR.”

. Soğuk algınlığı veya grip, sinüziti olan hastalarda tetikleyici midir?
“Tetikleyebilir tabii. Fakat Türkiye Rinoloji Derneği’nin de içinde bulunduğu Avrupa Rinoloji Derneği’nin son bildirgesinde soğuk algınlığının ve nezlenin sinüzitin bir parçası olduğu, nezle veya soğuk algınlığı geçirdiğimizde aslında bizim sinüzit geçirdiğimiz belirtilmiştir. Fakat bunun yedi günde iyileştiğini biliyoruz. Burun ve akciğerler kardeş organlardır. Burun kötüleşirse akciğerler kötüleşir ve akciğer kötüleşirse burun ve sinüslerdeki sorun artar. Bir kronik bronşit hastası veya bir astım hastası gibi akciğer hastalarında sinüzit çok ciddi sıkıntılara yol açabilir.”

“ALERJİ SİNÜZİTE NEDEN OLAN FAKTÖRLERDEN BİRİDİR”

. Alerji ile sinüzitin bir ilişkisi var mıdır?
“Sinüzit deyince altta yatan birçok faktör var. Alerji de bu faktörlerden bir tanesidir. Özellikle alerjik nezle şehir merkezlerinde yüzde elliye varan bir sıklıkla görülür. Eğer birisinin alerjik nezlesi varsa ve tedavi edilmiyorsa mutlaka sinüzitle beraber bu hastalık devam eder. Burada sinüziti tedavi edip, alerjik nezleyi unutursak, devamlı boşa kürek çekmiş oluruz. Hastalar da gereksiz bir tedavi almış olur.”

BURUN, GENİZ ETLERİ VE SİNÜZİT

. Çoğu kişinin burnunda et veya burun kemiğinde eğrilik var. Bu durum sinüziti olan hastalarda belirtilerin daha ağır geçmesine yol açabilir mi?

“Elbette bu tür sorunlar sinüzitin ağır geçmesine neden olabilir. Bazı durumlarda da hatta sinüzite de yol açabilir. Burnu düz olan veya burnunda et olmayan kimse yoktur. Burun bir klima organıdır. Burundaki et, şişip inen, havayı ısıtan ve nemlendiren bir durumdur. Bu hepimizde vardır. Hiçbirimizin burnu dümdüz değildir. Ama ‘Hangimizin burnunun düzeltilmesi gerekir?’ diye sorarsak, bu bizim değerlendirmemiz gereken bir durumdur. Yıllar içerisinde gözlemlenen bir şeydir. Sizin burnunuz mutlaka eğridir. Ama ameliyat yapılsa dahi burnunuzda hiçbir şey değişmeyebilir. Fakat bir başkası için ameliyatın yapılması hayatındaki bir sürü güzel değişikliğin başlangıcı olabilir.”

TEKRARLAYAN SİNÜZİTLERE DİKKAT!

. Sinüzitin tanısını nasıl koyuyorsunuz? Sinüzitin karıştırıldığı bir takım hastalıklar var mıdır?

“Sinüzit aile hekimleri, iç hastalıkları, kulak burun boğaz hastalıkları uzmanları tarafından tedavi edilir. Bunlardan ayrıntılı muayene yapabilen tek grup kulak burun boğaz uzmanlarıdır. Hastanın baş ağrısı, burun tıkanıklığı, akıntısı, öksürüğü gibi yakınmalarında sinüzit tedavisine başlanır.

Ayırıcı tanıda sinüzit birçok hastalıkla karıştırılabilir. Örneğin beyin omurilik sıvısının burundan gelmesi, burun akıntısı ile karıştırılan bir durumdur. Böyle hastalar sık sık menenjit olurlar. Sinüzitin karıştırıldığı bir diğer hastalık da, burun tümörleridir. Burun tümörleri çok hassastır, geç yakalandıkları için tedavileri zordur.

Burada dikkat edilmesi gereken  şey şudur: Sinüzit oldunuz, doktora gittiniz ve iyileştiniz. Buraya kadar bir sorun yok. Ama müzmin veya tekrarlayan sinüzitiniz varsa, altta yatan faktörler bir kulak burun boğaz uzmanının ayrıntılı endoskopik muayenesi sonrasında yüzde 99 ortaya konur.

Sinüzit tedavisi almış kişilerin de belli zaman aralıkları ile kontrollerini yaptırması gerekir. Hiç tanı almamış kişilerin de tekrarlayan sinüziti varsa mutlaka kulak burun boğaz uzmanına görünmeleri son derece önemli bir konudur. Tekrarlayan ve iyileşmeyen bir sinüzit varsa küçümsememek ve doktora görünmek gerekir.”

SİNÜZİT TEDAVİSİNDE KAPALI AMELİYATLAR

. Tedaviye yaklaşım nedir? Sinüzit tedavisinde ne tür seçenekler vardır? Endoskopik sinüs cerrahisinin bu açıdan yeri nedir?
“Sinüzit tedavisinde dünyadaki trend hastanın şikayetleri çok ağır değilse hiçbir şey yapılmadan beklenmesidir. Çünkü sinüzit en çok ve lüzumsuz yere antibiyotik yazılan hastalıklardan bir tanesidir. Dünyada kabul görmüş görüş, sinüzitli hastalarda bir şey yapılmadan beklenmesidir. On günden sonra hastalar otomatik olarak iyileşirler. Hasta iyileşmediği takdirde ‘Tedavi edelim mi, etmeyelim mi?’ bölümüne gelinir. Hastanın yüksek ateşi varsa, baş ağrısından başını kaldıramıyorsa, burun tıkanıklığından gece uyuyamıyorsa tedaviye başlanır. Buradaki tek sorun antibiyotik kullanımına hemen başlanıp başlanmayacağıdır. Tabiii ki, bazı durumlarda hemen antibiyotik verilmesi gereken hastalar olabilir. Örneğin burnunuz tıkalı ve sürekli akıyor, silinmekten yara olmuş ise verilecek ilaçlar vardır. Bunlar yardımcı tedavilerdir.

Çocuklarda serum fizyolojik yıkamanın yetişkinlere göre önemi daha fazladır. Bütün bu tedavilere rağmen hastanın sinüziti iyileşmeyebilir. Çok ayrıntılı araştırılmış, tedavi edilmiş bir hastanın sinüziti devam ediyorsa o zaman ameliyat gündeme gelir. Eskiden sinüzit ameliyatı denilince, doktor da, hasta da rahatsız olurdu. İki taraf da ameliyatı istemezdi. O zamanlarda hasta sinüs açılır, içi temizlenir ve zımparalanırdı. Hastaların çoğu aynı problemle geri gelirdi. 1980’lerde dünyaya, 1990’larda Türkiye’ye endoskopik sinüs cerrahisinin gelmesi ile birlikte kulak burun boğaz uzmanlarının buruna bakışı değişti. Öğrendiğimiz anatominin yetersiz olduğunu anlayıp yeniden anatomiyi öğrendik.  Büyük sinüslerin boşaldığı küçük bal peteği gibi sinüsleri temizlediğimizde, büyük sinüslerin kendi kendine iyileştiğini gördük. Bu sinüs cerrahisinde çok önemli bir ilerlemedir. Başarının çok düşük düzeyden yüzde 80-90’lara kadar çıkmasını sağlayan bir durumdur.”

Prof. Dr. Oğuz Öğretmenoğlu

ENDOSKOPİK SİNÜS CERRAHİSİ NASIL YAPILIR?

. Endoskopik sinüs cerrahisi nasıl yapılır? Anestezi nasıldır, ameliyatta nereden girilir? Hastaya ne gibi avantajlar sağlanır?

“Endoskopik sinüs cerrahisi burun içerisinden yapılan endoskop denilen dört milimetrelik ışıklı dürbün gibi aletler kullanılarak yapılan ameliyattır.
Dünyada ve Türkiye’de ilk başlarda endoskopik sinüs cerrahisi lokal anestezi ile yapılıyordu. Ancak kısa süre sonra genel anesteziye dönüldü.  Ameliyatların ilk başta lokal anesteziyle yapılmasının nedeni: göze, beyne ve şah damarına çok yakın çalışılmasıydı. Bu tür organlara ameliyat esnasında istenmeden girilmesi durumunda, lokal anestezi altındaki hasta bizi hemen uyarırdı. Mesela hasta gözünün ağrıdığı konusunda bizleri bilgilendirdi. Ancak günümüzde ameliyat tekniği çok geliştirildiği için sinüzit ameliyatları genel anestezi ile  artık çok rahat yapılmaktadır.”

. Endoskopik sinüs cerrahisinden başka hangi hastalıkların tedavisinde faydalanılır?
“Gözle ilgili her türlü ameliyat, beyin tümörleri ve kafa kaidesindeki tümörler ile ilgili ameliyatlar yüz şekli bozulmadan, çok büyük ameliyatlarda olduğu gibi hasta yoğun bakımda yatırılmadan yapılabilir. Bunlar endoskopik sinüs cerrahisinin mucizeleridir.”