Skolyoz ve Tedavisi

Halk arasında omurga eğriliği olarak bilinen skolyozun tedavisini İstinye Üniversitesi Hastanesi Medikal Park Gaziosmanpaşa Ortopedi ve Travmotoloji Uzmanı Doç. Dr. Erkam Kömürcü anlattı.

SKOLYOZUN TÜRLERİ

Skolyoz nasıl bir hastalıktır? Tipleri var mıdır?

Skolyoz, bir omurga hastalığıdır. Omurga vücudumuzun ana iskelet yapısından bir tanesidir. Tüm ekstremiteler; kollar, bacaklar tamamen ona bağlıdır. Omurga vücudumuzu asimetrik olarak ikiye böler. Skolyoz da omurganın kendi etrafında dönmesiyle birlikt arkadan baktığımız zaman sağa veya sola yönelmesidir. Yani omurganın bir şekil bozukluğudur. Skolyozun birçok sebebi vardır. Başlıca üçe ayırabiliriz. Doğumsal skolyozlar, nöromusküler skolyozlar, sebebi bilinemeyen dediğimiz ideopatik skolyozlar. Doğumsal skolyozlar, adı üzerinde doğuştan itibaren omurganın genetik olarak aktarım bozukluğu veya anne karnındaki bir madde eksikliğinden, omurganın yanlış gelişmesinden dolayı meydana gelen bir şekil bozukluğudur. Bebeğin doğduğundan itibaren omurgasının şekli bozuktur. Diğer bir başlık nörolojik veya kas hastalığına bağlı olarak omurganın şekil bozukluğudur. Sebebi bilinmeyen skolyoz ise çoğunlukla kız çocuklarında görülen bir omurga deformitesidir, şekil bozukluğudur. Sebebi bilinmez; ama genetik bir yatkınlık da yok değildir.

SKOLYOZUN BELİRTİLERİ

Anneler ve babalar çocuklarında omurga eğriliği olduğunu nasıl anlayabilirler? Ne tür belirtileri ortaya çıkar?

Omurgaya baktığımız zaman omurga, vücudu tam olarak ikiye böler. Arkadan baktığımız zaman iki simetrik parçaya bölmektedir. Omurganın şeklindeki bir bozukluk vücudun simetrisini bozar. En önemli belirti, vücudun simetrisinde bozulmadır. Bunlar; omuz dengesindeki bozulma yani bir omuzun yukarı kalkması, karın bölgesinde şekil bozukluğu yani simetrinin bozulması, kalçadaki şekil bozukluğu yani bir kalçanın yukarı veya aşağı inmesidir. Bunlar dışında elbise giyildiği zaman bir pantolonun veya eteğin bir kısmının yukarıda olması, diğer tarafın aşağıda olması yine bir belirtidir. Bu durumda skolyozdan şüphelenip, bir hekime başvurmak gerekir.

Skolyoz tedavi edilmezse ileriki dönemlerde sağlığı nasıl etkiler?

Skolyoz, ciddi bir sağlık problemidir. Öncelikle estetik bir problem gibi görünür; fakat ilerleyen derecelerdeki skolyozlarda oluşan örneğin göğüs kafesi bölgesindeki bir eğrilik göğüs içi hacmini değiştirir. Şekil bozukluğu, akciğerlerin içinde bulundurduğu boşluğun hacmini azaltır. Lomber bölge dediğimiz alt bölgede bir eğrilik varsa karın içindeki organların şeklinin değişmesine neden olabilir ve onlara zarar verebilir. Özellikle torakal bölge skolyozları dediğimiz üst göğüs bölgesindeki skolyozlar ileri dönemlerde akciğer kapasitesini ve hacmini azalttığı için kalp akciğer hastalığına yol açabilir. Bu da ciddi ölümcül rahatsızlıklara yol açabilir.

Skolyozun küçük derecelerdeyken farkına varmak için ne yapılmalı?

İlk önce hekim olarak bizlere görev düşüyor. Skolyozu halka anlatmamız lazım. Daha sonra ebeveynlere görev düşüyor. Çocuklarının vücutlarına belli aralıklarla bakmaları gerekir. Çocuklarına skolyozu anlatmalılar. Çocuklar ergenlik dönemlerinde aynada kendi vücutlarına bakmalılar. Bir asimetri varsa mutlaka omurga hekimine başvurmaları gerekir. Böylece skolyozun daha başlangıç aşamasındayken farkına varılabilir ve daha basit işlemlerle tedavi edebiliriz.

Doç. Dr. Erkam Kömürcü

SKOLYOZUN TEDAVİSİ

Skolyozun derecesine ve tiplerine göre, özellikle de tiplerine göre tedaviye yaklaşım nasıl? Skolyoz tedavisinde ameliyatın yeri nedir?

Skolyoz tedavisi aslında çok kompleks bir tedavidir. Skolyoz şu an için derecesine göre, açısına göre derecelendirilir. 0 ile 20 derece arasındaki bir skolyozun tedavisi tamamıyla izlemdir. Belli aralıklarla hasta takip edilir. Eğer ilerleme yoksa bir müdahale yapılmaz. Skolyoz 20 ile 40 derece bazen de 45 derece açısında ise korse tedavisi uygulanır. Gün içinde uzun saatler takılır ve skolyoz kontrol altına alınmaya çalışılır. 45 derecenin üzerindeyse veya skolyoz açısı kısa aralıklarla ciddi bir ilerleme kaydediliyorsa o zaman cerrahi tedavi yapılır.

SKOLYOZ AMELİYATI NASIL YAPILIR?

Ameliyat gerektiren vakalarda skolyoz ameliyatı nasıl yapılır? Skolyoz cerrahisinde ne tür gelişmeler var?

Teknolojik gelişmelerle birlikte skolyoz cerrahisinde de gelişmeler yaşandı. Artık skolyoz ameliyatları daha güvenli olmaya başladı. Nöromonitör cihazları ile hastalara elektrik iletileri veriliyor. Bu elektrik iletilerini takip ederek, daha güvenli bir şekilde omurgaya implantlar yerleştirilir. Bu bir gelişmedir ve daha güvenli bir ameliyat adına bizim için bir kazançtır.

Omurga cerrahisinde omurgaları manipüle ederek düzeltmeye çalışılır. Bunun için omurgaya vidalar yerleştirilir ve bu vidalara rot dediğimiz çubuklar takılır. Omurgaya belli bir kuvvet uygulanarak normal, olması gereken şekle getirilir. Bu şekildeyken kaynaması beklenir. Teknolojik gelişmelerle artık 35-40 gibi daha düşük dereceli ve esnek olan omurga eğriliklerinde omurgaları birbirine kaynatmadan hastanın gevşekliğine izin veren, sert olmayan ipli cerrahi de uygulanabilmektedir. Kapalı yöntemlerle omurgalara vidalar takılır, özel yapılmış ipler konularak gerdirilir ve omurganın eğriliğini düzelttikten sonra burada diğer implantlardan farklı olarak füzyon dediğimiz omurgaları birbirine kaynattırmadan hasta izlenir. Kısacası omurgalar birbirine bir bütün olmadan daha yumuşak, hastanın esnekliğine imkan verecek şekilde cerrahi yapılır.

Ortalama olarak bir skolyoz ameliyatı ne kadar sürer? Kişiler ne kadar süre hastanede kalmak zorunda kalıyorlar?

Skolyoz cerrahisi kompleks bir cerrahidir. Omurga şekil bozukluğunun derecesine göre ameliyat süresi uzayabilir. 3-4 saat arasında değişebileceği gibi 6-7 saat belki de daha fazla sürebilecek cerrahiler vardır. Standart bir ideopatik skolyoz operasyonu 3-4 saat sürer. Ameliyattan sonra hastanede kalış süresi yaklaşık olarak 5-7 gündür. 7. günde hastalar yürüyerek evine gidebilir. Dikişlerinin alınmasıyla birlikte yani yaklaşık 15. ya da 16. günde normal yaşantılarına dönmüş olurlar. Yaklaşık 1. ya da 2. aydan sonra spor amaçlı yürümeye başlayabilirler. Hızlı tempolu yürümeye ve koşmaya 3. aydan sonra izin verilir. Temaslı sporlara örneğin basketbol, voleybol gibi sporlara da 1 seneden sonra devam edebilirler. Genelde hastalar birinci seneden sonra yani omurganın istediğimiz şekilde kaynaması tamamlandıktan sonra istedikleri her şeyi yapabilecek hale gelirler.

Türkiye, omurga cerrahisinde, özellikle omurga ameliyatlarında dünyada nerede? Hangi ülkelerden hastalar daha çok Türkiye’ye skolyoz cerrahisi için geliyorlar.

Çoğu cerrahide olduğu gibi omurga cerrahisinde de Türkiye ileri seviyelerde. Dünyada en son ve en iyi merkezlerde ne yapılıyorsa şu an Türkiye’de de o yapılıyor. Özellikle skolyoz için ülkemize Ortadoğu’dan Cezayir ve Libya’dan hasta geliyor. Kişiler, bu bölgelerde tedavi imkanlarını yeterli bulmadıkları için ya da çok ileri düzeyde skolyoz yaşadıkları için ülkemizi tercih ediyorlar. Yine Avrupa’dan da gelen çok sayıda hasta da oluyor.