Soğuk Havalarda Kalp Sağlığı Nasıl Korunur?

Soğuk havalar kalp ve yüksek tansiyon hastalarını nasıl etkiler? Kalp, beyin damar ya da KOAH gibi solunum yolu hastalığı olanlara özellikle grip ve zatürre aşısı önerilir mi? Kışın kalp hastaları nasıl egzersiz yapabilir? Hasta zorlandığında nasıl yakınmalar çıkar ortaya? Hangi belirtilerde hasta doktora ya da acile başvurmalıdır? Kadınlarda kalp hastalıklarının belirtileri farklı mıdır? Kalp hastası olan her erkek soğuk ve karlı bir havada maça gidebilir mi? Bu, kişinin kalp hastalığının derecesine göre değişir mi?

Medistate Hastanesi’nden Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Yusuf Tavil bu soruları Sağlığım İçin Herşey’de yanıtladı.

‘‘KALP HASTASI İÇİN İDEAL SICAKLIK 16-27 DERECE ARASIDIR’’

. Soğuk havalar kalp ve yüksek tansiyon hastalarını nasıl etkiler?
‘‘Özellikle 10 derecenin altındaki havalarda kan basıncı, nabız sayısı ve kalbin iş yükü artar.  Bunun yanında kandaki pıhtılaşma faktörleri üzerinde negatif etkisi vardır. Kandaki trombositlerdeki fonksiyon bozukluğu kalp krizleriyle çok alakalıdır. Dolayısıyla soğuk havalarda kalp damar hastalıklarının yanında beyin damarsal hastalıkların riski artar. Araştırmalara göre en çok kalp krizi ocak ayında en az ekim ayında olmaktadır. Çoğu kalp hastası için ideal sıcaklık 16 ila 27 derece arasındır. Kronik kalp hastalığı bulunan hastalar da aşırı soğuklarda uzun süre kalmamalıdır. Bu hastalarda göğüs ağrısı daha fazla olabilir; kalp krizi, ılık havalara göre daha erken ortaya çıkabilir. Ayrıca kalp yetmezliği söz konusu ise soğuk havalarda enfeksiyonlarla mücadele etmek çok önemlidir. Çünkü enfeksiyonlar kalp hastalarında yüzde 40 oranında ölüme sebebiyet verir. Kalp hastaları özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları, zatürre ve grip gibi enfeksiyonlara karşı çok dikkatli olmalıdır.’’

GRİP VE ZATÜRRE AŞISI ÖNERİLİR Mİ?

. Kalp, beyin damar ya da KOAH gibi solunum yolu hastalığı olanlara özellikle grip ve zatürre aşısı önerilir mi? 
‘‘Kronik hastalıkları olan gruba özellikle zatürre ve grip aşısının yapılmasını Amerikan Kalp Derneği kesin olarak önermektedir. Kalp yetmezliği ve kalp damar hastalığı olanlara zatürre ve grip aşısı yapılması gereklidir. Bu konuda özellikle 65 yaş üstü çok riskli gruba girer.   Zatürre aşısının beş yıl arayla iki kez yapılması önerilir. Sonbahara doğru grip aşısıyla birlikte yapılabilir. Zatürre aşısı zatürre bakterilerinin çoğuna karşı koruyucu özelliktedir. Grip aşısının ise bakterinin genetik yapısından dolayı her sene yenilenmesi gerekir. Bu aşılar, hastaneye yatışı ve kalp hastalığının alevlenmesini azaltan faktörlerdir.’’

Prof. Dr. Yusuf Tavil

. Kışın kalp hastaları nasıl egzersiz yapabilir?
‘‘Enfeksiyona yakalanma riski nedeniyle kalp hastalarının açık havada egzersiz yapmaları sakıncalıdır. Daha çok kapalı spor salonlarında egzersiz yapmaları önerilir. Eğer dış ortamda yapmak istenirse süre kısa tutulmalı ve ani başlangıçlar yapılmamalıdır. Çünkü soğuk hava zaten kalbin iş yükünü arttırır, bir de ani sporla kalbe yüklenilmiş olunur. Bu, hastalığın mevcut durumunu aktive edebilir. Ayrıca soğuk havalarda ağırlık kaldırmaları da tavsiye edilmez. Zaten ince bir dengede olan kalbin yükünü ekstradan arttırmamak gerekir.’’

HANGİ BELİRTİLERLE DOKTORA BAŞVURMALI?

. Hasta zorlandığında nasıl yakınmalar çıkar ortaya? Hangi belirtilerde hasta doktora ya da acile başvurmalıdır?
‘‘Bunlar kronik hastalıklar olduğu için genelde hastalarda devam edegelen belirli bir efordan sonra oluşan nefes darlığı veya göğüslerinde bir anda oluşan ağrılar olabilir. Her göğüs ağrısı için doktora başvurulması gerekmez. Sıradışı bir göğüs ağrısı ve nefes darlığının olması önemlidir. Mesela önceden üç kat çıkan hasta birinci katta yoruluyorsa bu bir sinyaldir. Veya göğüs ağrısı, 150 metreden 50 metre yürürken olmaya başlamışsa bu da bir sinyaldir. Baygınlık, baş dönmesi, hipo tansiyon dikkate alınması gereken diğer belirtilerdir. Hastalar biraz kendilerini dinlediklerinde normal gitmeyen bir şeylerin farkına varabilirler. Böyle durumlarda hemen hekime başvurmalıdırlar. Bazen de hastalar sindirim sistemi yakınması ile gelmektedir. Mesela acil servislere mide ağrısıyla gelerek, saatlerce mide ağrısı tetkikleri yapılıp da daha sonra kalp alt duvar enfarktüsü bulgularıyla karşılaşılan hastalar olmaktadır. Akciğer, sindirim sistemi, yemek borusu, mide ve kalp yan yana organlar oldukları için bulguları da birbiriyle karıştırılmaktadır.’’

. Kadınlarda kalp hastalıklarının belirtileri farklı mıdır?
‘‘Kadın hastalar, tipik dediğimiz nefes darlığı ya da göğüs ağrısında değil; basit bir nefes darlığı olduğunda bile doktora gelebilirler. Yapıları gereği hisleri daha kuvvetli olduğu için bulguyu erken farkedebilirler. Kadınların erkeklere göre daha duyarlı olduğu gerçektir. Dolayısıyla kadınlar doktora daha erken başvurmaktadır.’’

‘‘AŞIRI SOĞUKLARDA 30 DAKİKADAN FAZLA DURULMAMALI’’

. Kalp hastası olan her erkek soğuk ve karlı bir havada maça gidebilir mi? Bu, kişinin kalp hastalığının derecesine göre değişir mi?
‘‘Aşırı soğuklarda, kişinin bariz üşüdüğü, el ayak hislerinin artık kaybolduğu durumlarda mümkünse 30-40 dakikadan fazla dışarıda durulmamalıdır. Soğuk havalarda, kaybedilen ısıdan dolayı hayati organlar daha çok çalışır. Kalbin yükü artar. Özellikle soğuk havalarda alkol kullanımı da önemlidir. Alkol, kol ve bacak damarlarında genişleme yapar ve ısı kaybını arttırır. Alkol ayrıca bulguları gizlediği için kalp yükünü de arttırır. Dolayısıyla maç gibi eğlenceli durumlarda alkol alıp uzun süre soğukta durmak kalp için çok zararlıdır. Uzun süreli dışarıda kalınıyorsa eğer tek parça kalın giyinmek yerine kat kat birkaç tane kıyafet giyilmesi önerilir. Böylece aradaki hava akımı, ısı izolasyonunu korur. Özellikle hayati organların bulunduğu göğüs duvarı daha iyi korunmalıdır. Soğuk havayla birlikte göğüs ağrısı ortaya çıkıp kalp krizini başlatabilir. Bunun yanında soğuk havalarda birçok kalp hastası halı saha maçı yapıyor. Bu da çok tehlikelidir.’’