Stres Depresyona Neden Oluyor

Son yıllarda yaş ve cinsiyet fark etmeksizin pek çok insan, günlük yaşamdaki stresten şikayetçi. İş, aile, eş ya da arkadaş kaynaklı olarak yaşanabilen stres, bazen ciddi hastalıkların da ilk sinyali olabilir. 

Memorial Suadiye Tıp Merkezi Psikoloji Bölümü’nden Uz. Psk. Uğurkan Ulutürk, stresin neden olduğu rahatsızlıklar ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.

STRES HER YAŞTA GÖRÜLÜYOR

Günümüz koşullarında bireylerin kendilerinden, önemli saydıkları değerlerden ve doğadan uzaklaşmak zorunda kalması, “stresli bir yaşamım, ilişkim ya da işim var” şeklindeki cümleler ile kendini göstermektedir. Kreşe başlayan küçük bir çocuktan gerekli bakımı alamayan bir yaşlıya, yoğun ev işlerinden bunalan bir ev hanımından sınava hazırlanan öğrencilere kadar toplumun büyük bir kesimi çeşitli stres etkenlerine maruz kalmaktadır.

STRESSİZ OLMAK SAĞLIKLI OLMANIN ÖLÇÜTÜ DEĞİL

Stressiz hayat olmadığı gibi sorunsuz bir hayat ve insan da yoktur. Bu nedenle “stressiz hayat” bir sağlıklılık ölçütü değildir. Psikolojik sağlık,  karşılaşılan stres durumları ve zor koşulların üstesinden gelebilmek ile mümkün olabilmektedir.

STRES ETKENLERİ İLE BAŞA ÇIKMAYI ÖĞRENİN

İnsanların içinde bulunduğu yaşamsal koşullara, mekanlara, kültüre ve ekonomik standartlara göre değişiklik gösteren sıkıntılar, zorunluluklar, çatışmalar, zorlanmalar ve hayal kırıklıkları gibi pek çok stres etkeni vardır. 

Kişi bunlarla başa çıkabildiği, çözüm yolu bulabildiği ve stresörlere rağmen hayatından doyum alabildiği sürece herhangi bir psikolojik sorunla karşılaşmamaktadır. Stres faktörleri aslında günlük hayatın bir parçasıdır. Kişinin günlük işlerini ve işlevini bozmayacak kadar stres düzeyi; kişiyi üretmeye, sevmeye ve paylaşmaya yöneltecektir.

HASTALIKLARA DAVETİYE ÇIKARABİLİR

Özel hayat, iş dünyası ya da okul hayatı kişileri stresle karşı karşıya bırakabilmektedir. Okul, iş ya da özel hayattan kaynaklanan stresörlerin neden olduğu sonuçlar genel olarak; yorgunluk, halsizlik, işe devamsızlık, depresif ruh hali, fiziksel hastalıklar, konsantre olamamak, dalgınlık nedeniyle yaralanmalar, çalışma hayatında verimsizlik veya derslerde başarısızlık olarak özetlenebilmektedir. 

Ayrıca kalp damar hastalıkları, anksiyete, kaygı durumu, depresyon, sırt-omuz-baş ağrısı, cinsel isteksizlik, mide yakınmaları, uyku düzensizlikleri, mikrobik hastalıklar ve kanser gibi birçok fizyolojik-psikolojik rahatsızlığa neden olabilmektedir.

SİGARA VE İNTERNET STRES İLE BAŞ ETME YÖNTEMİ DEĞİL

Stresle başa çıkmak için uygulanan işlevsiz yöntemler kişiye göre farklılık göstermektedir.  Bunlardan en sık başvurulanlar; aşırı çalışmak (işkoliklik), internet ve teknolojiyi uygunsuz kullanmak, sigara içmek, alışveriş yapmak, alkol veya madde kullanmak, yanlış beslenme ve uyku alışkanlıkları ile aşırı sosyalleşmedir.

PSİKOLOJİK SAĞLIĞI TEHDİT EDEN DURUMLAR

•    Kişi stresle başa çıkamamaya veya gerekli çözüm yollarını bulamamaya başladıysa,
•    Stresle başa çıkmak için sağlıksız yöntemler kullanıyorsa,
•    Sağlıklı düşünme, karar verme ve problem çözme becerilerini kullanılamıyorsa,
•    Mutsuzluk, keyifsizlik, yorgunluk, umutsuzluk, sinirlilik, huzursuzluk ve evhamlılık duyguları yoğunsa,
•    Dürtüsel davranışlar  (tıkınırcasına yeme, kavga etme vb.) varsa,
•    İnternet veya teknoloji kullanımı kontrol edilemeyen sürelerdeyse ve diğer işlerin aksamasına neden oluyorsa,
•    Baş, omuz, sırt ağrıları, mide sorunları, tansiyon, şeker, kalp sıkışması, nefes darlığı, yoğun çarpıntı, uykusuzluk, halsizlik, kronik yorgunluk gibi fizyolojik sorunları arttıysa,
•    Kişi işte veya okulda okuduğunu anlamıyor ve dikkatini toplayamıyorsa,
•    Bireylerin eşiyle, çocuklarıyla, anne-babasıyla, dostlarıyla, komşularıyla, iş arkadaşlarıyla ve çevresiyle ilişkileri bozulmaya başladıysa;
•    Kişi eskiden yapabildiği işlerini, ödevlerini artık yapamamaya, aksatmaya, ertelemeye, hatalar yapmaya, işler için enerji, istek, güç bulamamaya başladıysa;
•    Kişi eskiden keyif alarak yaptığı işler için isteksizlik duyuyorsa, psikolog desteği alınması ve psikolojik sağlığın yeniden kazanılması gerekmektedir.