Tam Endoskopik Bel Fıtığı Ameliyatı

Bel fıtığı hangi yakınmalara yol açar, ameliyat hangi hastalara önerilir? Tam endoskopik disk cerrahisi nedir? Hastalara getirdiği ne gibi avantajlar vardır? Emsey Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Operatör Doktor Salih Aydın ATV Avrupa ekranlarında yayınlanan Esra Kazancıbaşı ile Sağlığım için Herşey programında merak edilen bu soruların yanıtlarını verdi.

. Bel fıtığı nedir?
“Bel fıtığı insanların hayatının herhangi bir döneminde yüzde 80-90 oranında mutlaka karşılaşacağı bir hastalıktır. Hastanelerin acil bölümlerine üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en sık başvurulan hastalık, bel ağrısıdır. Fakat bel ağrılarının hepsi bel fıtığı demek değildir. Özellikle 35-55 yaş arasında bu rahatsızlığın geçirilme olasılığı daha yüksektir.

Omurgayı boyun, sırt ve bel bölümleri olmak üzere üç bölüme ayırırız. Fıtıklar da en sık bel bölgesinde oluşur. Her iki omurganın arasında etrafında kuvvetli bir bant olan, içinde jelatin kıvamında bir madde vardır. Bu genellikle bandın arka taraflarında daha zayıftır. Zayıf olan noktalar yırtıldığı zaman fıtık oluşmaya başlar. Derecesine göre çeşitli sinirlere dokunur. Fıtığın ilerlemesini dört bölüme ayırırız. Bunlara göre cerrahi kararlar verilir.”

“BEL FITIĞINDA EN BELİRGİN BELİRTİ; BEL VE BACAK AĞRISIDIR”

. Fıtığın oluştuğu bölgeye göre belirtiler değişir mi? Kişide bel fıtığı varsa fıtığa bağlı olarak ne tür yakınmaları olur?
“Bizim için hastanın hikayesi çok önemlidir. Hastanın yürüme şekli de hastalığının derecesini gösterir. Fıtığın olduğu tarafta bir baskı olduğu için hasta fıtığa doğru kendini atmaya çalışır. Bazı hastalar‘Hocam yengeç gibi yamuldum’ veya ‘Kabadayı gibi yürümeye başladım’ der. Ağır bir şey kaldırma, hapşırma, öksürme gibi nedenlere bağlı her hastanın kendine göre hikayesi vardır.

Hastaların çoğu şiddetli bel ağrısından yakınır. Bel fıtığı hastalarında bacak ağrıları da önemlidir. Kalçadan bacağa doğru arkadan yayılan bir ağrı şeklinde görülür. Bu da bel bölgesinde yüksek seviyede, L1-2 gibi üst seviyede bir fıtıksa, kasıktan dize doğru ağrı olabilir. Ama genellikle L4-5 veya L5-S2’den bahsettiğimiz için fıtık, kalçalardan aşağıya doğru, ya ayağın dış yan yüzünden ya da baldırın arka tarafından topuğa kadar iner. Bu daha da ilerlerse, hasta ‘Hocam ayağımı kullanamıyorum’ diyerek gelir. Düşük ayak, baş parmağı zayıflığı, yürürken tökezleme, basma hareketinde zayıflık gibi belirtiler görülür. Daha ileri seviyede ise kaçırma gibi nörolojik şikayetler ortaya çıkabilir. Ancak biraz önce de söylediğim gibi  en belirgin belirti bel ve bacak ağrısıdır.”

. Bazı hastaların en büyük korkusu ameliyat sonrasında felç kalmaktır. Ameliyata bağlı felç riski nedir? Yoksa asıl tehlike ameliyatın ertelenmesine bağlı gelişebilecek felç midir
“Erken müdahale çok önemlidir. Birisi ‘Kalbim ağrıyor’ derse, herkes ‘Hemen bir kalp doktoruna görün’ der. ‘Bel fıtığım patladı. Doktora gittim. Ameliyat gerekiyor’ diyen bir hastaya ise çoğu kişi, ‘Hiç gerek yok’ diyerek kendilerince tedavi yöntemleri önerir. Bu tarz yaklaşımlar ne yazık ki hastaları olumsuz etkilemektedir. Bu hastaların  cerrahi aşamaya gelene kadar kaybettikleri zaman aleyhlerine işlemektedir.

Erken dönemde cerrahi müdahale yapılırsa, hasta idrar kaçırma durumundan ve felçten kurtulabilir. Genel olarak çevreden gelen ‘Sakın ameliyat olma. Ameliyat oldu, böyle oldu’ örneklerinin verilmesi,  operasyon sürecini gereksiz yere uzatmakta ve hastayı mağdur etmektedir.”

 

“BEL AĞRISI NEDENİYLE HASTANEYE BAŞVURANLARIN YÜZDE 1-2’SİNE AMELİYAT ÖNERİLİR”

. Kişilerin nereye gitmesini veya ne yapmasını önerirsiniz?
“Halkımız hastaneye gitme konusunda eskiye göre daha bilinçli. Kırıkçı çıkıkçılar dönemi bitti diyebiliriz. Bir örnek vermek gerekirse, Amerika’da 200 bin kişi bel ağrısı nedeni ile başvuruyor ve bu kişilerin yüzde biri ya da ikisi ameliyat oluyor. Zannediliyor ki bel ağrısı şikayetiyle doktora giden herkese bel fıtığı ameliyatı öneriliyor. Böyle bir şey yok. Ameliyat edilen hasta oranı yüzde 1 veya 2’dir. Bu da oldukça düşük bir rakamdır.”

. Hangi vakalara ameliyat gerekir?
“Hastanın başvurduğu yer çok önemlidir. Eğer fizik tedavi doktoruna başvurulursa, muayene yapılır, hastanın MR’ına bakılır ve ameliyat gerekiyorsa hastanın direk beyin cerrahına yönlendirilmesi gerekir. Eğer hasta ‘Ben ameliyattan korkuyorum’ gibi sözlerle hastalığını dramatize ederse, hekim de  bilimsellikten kaçıp duygusallığa yönelirse, hastayı beyin cerrahine göndermeme durumu görülebilir.

Beyin cerrahları  hastaları her zaman hastaları ameliyat etmez. Fıtık hafif derecede olabilir, yırtılma veya parça kopuğu görülebilir, hastanın MR’ında kocaman bir fıtık varken hastada hiçbir şikayet görülmeyebilir. Buradaki amaç hastaya katkı sağlamaktır. Hastalar fizik tedavi, ortopedi, beyin cerrahi, kalp-damar cerrahi gibi bir sürü alana bu nedenle başvurabilirler. Bütün doktorların burada yaptığı tedavide sınırlarını bilmesi gerekmektedir. O çerçevenin dışına çıkılmamalıdır.”

TAM ENDOSKOPİK DİSK CERRAHİSİ

. Bel fıtığının cerrahi tedavisinde full (tam) endoskopik disk cerrahisi nedir?
“Tam endoskopik disk cerrahisi, herhangi bir açık cerrahi yapılmadan, yarım santimlik küçük bir yerden girilerek bir kanülle, endoskopun kendi ucundaki kamerası yardımıyla ve aletlerle beraber çalışılan üçüncü bir göz misali yapılan bir ameliyattır. Kapalı endoskopik cerrahide, açık cerrahide kullanılan kas diseksiyonu, kemik kırma, kelepçe gibi birçok hastanın cerrahi sonrasında rahatını bozacak birçok şeyi atlayıp, direk fıtığın kendisine müdahale edilir. Tam endoskopik disk cerrahisinde kamera ile sinirle fıtığın ilişkisini görülüp, oradan parça alınır ve hastanın kendi yırtmış olduğu yeri büyütmeden, hastanın fıtığı temizlenir. Fıtık oluşumuna hazır dejenere yerler varsa o bölge de radyo-frekans yöntemi ile yakılır ve temizlenir. Tam endoskopik disk cerrahisi, belin arka tarafından veya belin yan tarafından olmak üzere iki şekilde yapılabilir.”

“TAM ENDOSKOPİK DİSK CERRAHİSİ YÖNTEMİ ALTIN STANDARTTIR”

. Mikro-cerrahi,  yarı-endoskopik ya da endoskopi yardımıyla yapılan yöntemler gibi çeşitli teknikler de vardır. Tam endoskopik cerrahinin bu yöntemlerden farkı nedir?
“Mikro-cerrahide duruma göre değişen birkaç santimlik bölge ciltten açılır, kastan sıyrılır, kemik kırılır, içeriye mikroskop altında girilir. Fıtığın olduğu bölgede kazıma işlemi uygulanır. Biraz daha gürültülü bir ameliyattır. Endoskopla minimal invaziv denilen ‘İnsan vücuduna fazla hasar vermeden, patolojiyi nasıl gideririz?’ diye düşünülerek ameliyatlar yapılır. Artık ameliyatlarda endoskopiye doğru gidiliyor. Eskiden standart mikroskobik cerrahiydi. Şimdi ise tam endoskopik disk cerrahi yöntemi altın standarttır. Çünkü içerde mikroskopla uğraşılan yerde kanama, yapışıklık gibi riskler azalır.”

“ENDOSKOPİK DİSK CERRAHİSİNDE NÜKS ORANI DÜŞÜKTÜR”

. Tam endoskopik disk cerrahisinin taburcu olma sürecine nasıl bir katkısı olur? Kişiler tam endoskopik disk cerrahisinden sonra ne zaman ayağa kalkıp yürüyebiliyorlar? Diğer ameliyatlara göre iyileşme süreleri daha mı kısadır?
“Endoskopik disk cerrahisinde küçücük bir yerden giriliyor ve fıtık temizleniyor. Hastayı iki üç saat sonra rahatlıkla kaldırabiliyoruz. Genel anestezi altında, yüz üstü pozisyonda, 30-45 dakikada yapılır. Hastalar ertesi gün rahatlıkla taburcu olabiliyorlar. Bazen hastalar akşam ayağa kalkıp ‘Hocam ben gidebilir miyim?’ diye soruyorlar. Ancak hangi ameliyat olursa olsun genel anestezi aldıktan sonra bir gece mutlaka hastanede kalınmalıdır. Bu ameliyat ile aynı zamanda hastanın işe dönme süresi de kısalıyor. Ağrı kesici kullanma ihtimali diğer ameliyatlara göre çok azalıyor. Bazen ağrı kesici kullanılmayan hastalar bile oluyor

Ayrıca bel fıtığı tekrar edebilen bir hastalıktır. Kimse ‘Benim yaptığım ameliyattan sonra bel fıtığında geri dönüş olmaz’ demesin. Bel fıtığı tekrarlayabilir. Sadece oranlar değişiktir. Endoskopik disk cerrahisinde bu oran daha düşüktür. Yeniden ameliyat gerektiren insanlarda yapışıklık az olduğu için aynı ameliyatı ilk defa yapıyormuş gibi daha kolay bir yol alınır.”

“AMELİYAT SONRASINDA KORSE ÖNERİLİR”

. Tam endoskopik bel fıtığı ameliyatından sonra nelere dikkat edilmelidir?
“Bunlar yaşa, mesleğin durumuna ve hastanın kilosuna göre değişmektedir. Endoskopik ameliyatların özellikle kilolu, kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda birçok avantajı vardır. Bütün hastalara ameliyat olduklarını unutmasınlar diye her operasyondan sonra mutlaka korse veririz. Ameliyat konforlu olduğu için, hastalar ameliyattan sonra çok fevri hareketlerde bulunabiliyorlar. Bunu engellemek için korse kullandırıyoruz. İlk yirmi gün fazla oturma, öksürme, hapşırma, eğilerek ters hareket yapma gibi hareketlerden kaçınmaları lazım. Bu sırada yürümek serbest. İsterlerse iki üç gün sonra yaptıkları mesleğin ağırlığına göre işlerine dönebilirler. Ama tam endoskopik disk cerrahisinin de bir ameliyat olduğu unutulmamalıdır. Vücudun tamirine izin verilmesi gerekir. O da genellikle bir hafta on günlük bir süredir. Bazı hastalarımız ertesi gün, bazıları ise bir hafta-on gün içinde işe başlıyorlar.”

“MİKROSKOPİK CERRAHİ İLE YAPILACAK TÜM AMELİYATLAR ENDOSKOPİK CERRAHİ İLE DE YAPILABİLİR.”

. Bel fıtığında ameliyat gereken her hastaya tam endoskopik disk cerrahisi uygulanabiliyor mu? Uygulanamayacak bir grup hasta da var mıdır?
“Mikroskopik cerrahi ile yapılacak bütün ameliyatlar endoskopik cerrahi ile de gerçekleştirilebilir. Hatta hastalara vida takılmasını gerektiren kanal darlığı ameliyatlarında bile endoskopik ameliyatlarla kanal darlığını açıp, hastayı vidalardan bile kurtarabiliyoruz. Bu nedenle bütün ameliyatlar endoskopik yöntemle yapılabilir. Tam endoskopik disk cerrahisi iş gücünün, günlük hayata bir an önce dönmenin ve sosyal konforun bu kadar önemli olduğu bu dönemde, birinci olarak tercih edilmesi gereken bir ameliyat tekniğidir.”