Tek Kesi Cerrahisi

Göbekten açılan tek kesiden özel port ve aletler kullanılarak yapılan laparoskopik   cerrahi yöntemine; tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahi deniyor. Bu yöntem Tek Port Cerrahisi, Tek Delik Cerrahisi olarak da isimlendiriliyor. Yöntemin tıptaki ismi ise Single Insicion Laparoscopic Surgery (SILS). Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahi, klasik laparoskopik cerrahiden farklı bir yöntemdir. Bu yazıda laparoskopik cerrahideki son gelişmeler ve en çok merak edilen soruları yanıtlayacağım.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahinin klasik laparoskopik cerrahiden farkı nedir?
Klasik laparoskopik yöntemde karın duvarına biri göbekten olmak üzere 3 veya 4 adet kesi yapılarak ameliyat gerçekleştirilir. Dolayısıyla karın ön duvarında bu kesilere ait izler söz konusudur. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahide ise sadece göbeğe ait tek bir kesi kullanılarak ameliyat gerçekleştirildiğinden karın duvarında başka bir kesi izi görülmemektedir. Bu yüzden bu cerrahiye kesisiz veya izsiz cerrahi de denilmektedir.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahinin NOTES`dan farkı nedir?
NOTES da ağızdan, vajinadan, rektumdan ve mesaneden karın içerisine endoskopi ile girilerek  ameliyatların yapılması söz konusudur. Günümüzde bu yöntemle safra kesesi, apandisit, kalın barsak ameliyatları yapılmaktadır. Ancak sağlam bir organın içerisinden geçilerek işlemin yapılması ve de bu işlem için çok özel aletlere gereksinim olması nedeniyle yaygın olarak uygulanamamıştır. Ayrıca tek port cerrahisinin gündeme gelmesiyle biraz hız kaybetmiştir.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahide ne tür aletler kullanılmaktadır?
Bu yöntemde kullanılan aletler özel olarak geliştirilmiş olan single port ve kıvrılabilir laparoskopik el aletleridir.

. Single port nedir?
Piyasada değişik single port modelleri mevcut olup en yaygın kullanılan modelde; 1 adet hava giriş deliği ve 3 adet trokar giriş deliği mevcuttur. Bu deliklerden birisi kamera diğer ikisi ise el aletlerinin kullanımı içindir.

. Kıvrılabilir laparoskopik el aletleri nelerdir?
Özel olarak üretilmiş 90 derece kıvrılabilen, 360 derece dönebilen el aletleridir.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahinin ameliyat tekniği açısından klasik laparoskopik cerrahiden farkı nedir?
Bu yöntemde eller çapraz olacak  şekilde aletlerin kullanımı söz konusudur. Dolayısıyla klasik yönteme göre aletlerin kullanımı daha zordur. Başlangıçta biraz zorluk söz konusu olsa da deneyim kazanıldıkça bu zorluk ortadan kalkar. Yöntem kolay yapılabilir hale gelir.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahinin avantajları nelerdir?
Laparoskopik cerrahinin avantajlarının (daha az ağrı, daha kısa hastanede kalış süresi, daha erken normal aktiviteye ve iş hayatına dönüş) yanı sıra kesi izlerinin olmaması  bu yöntemin en önemli avantajını oluşturur.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahinin dezavantajları nelerdir?
Operasyon süresinin uzaması, kesi yerine ait komplikasyonlar, kesi yeri fıtığı en önemli dezavantajları oluşturur.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahinin gelişimi nasıl olmuştur
1987 yılında İlk laparoskopik kolesistektomi uygulanmıştır.
2000 li yıllarda her türlü cerrahi laparoskopik olarak yapılabilir hale gelmiştir.
2000’li yıllarda robot laparoskopik cerrahi kullanılmaya başlandı.
2007 yılında ise NOTES denilen endoskopi ve laparoskopinin birlikte uygulandığı
yeni bir yöntem uygulanmaya başlandı.
2008 yılında ise tek kesiden laparoskopik cerrahi (SILS) gündeme geldi.

. Tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahinin ülkemizdeki uygulaması ne zaman başlamıştır?
2009 yılında başlamıştır.

. Günümüzde hangi ameliyatlar tek kesiden yapılan laparoskopik cerrahi ile gerçekleşmektedir?
Kolesistektomi (safra kesesi), apendektomi(apandisit), Gastroözofageal reflü (reflü ameliyatı), Morbid obesite(şişmanlık için mide bandı takılması), Kalın barsak ameliyatları.

. Tek kesiden laparoskopik cerrahi uygulamasını bir örnekle kısaca anlatabilirmisiniz?
Örnek olarak en sık yapılan laparoskopik safra kesesi ameliyatını kısaca anlatacak olursak; hasta genel anestezi altında iken göbek bir aletle dışarıya doğru doğurtulup ortasından yukarıdan aşağıya doğru 2,5 cm lik bir kesi yapılır. Daha sonra cilt altı ve karın duvarı aynı şekilde 2,5 cm lik kesi ile kesilerek karına girilir. Single port bu delikten sokularak yerleştirilir. 2 adet 5 mm ve 1 adet 10 mmlik trokar single porta yerleştirildikten sonra CO2 gazı ile karın şişirilir. Karın içi basınç 12 mm de sabit olacak şekilde ayarlanır. Karın duvarından girilip safra kesesinden geçerek tekrar karın dışarısına çıkarılan dikiş ile safra kesesi asılır. Bundan sonraki aşamalarda iki adet kıvrılabilir alet yardımıyla safra kesesinin kanalı ve damarı bulunup bağlanır ve kesilir. Sonrasında safra kesesi karaciğer yatağından serbestleştirilerek kolesistektomi gerçekleştirilir. Safra kesesi bir torbaya konularak single portal birlikte dışarıya alınır. Port yeri dikilerek kapatılır ve işlem sonlandırılır. Göbek dikilerek eski şekli oluşturulur. Hasta ameliyatın birinci günü taburcu edilir.1 hafta içerisinde de normal işine başlayabilir.

. Tek kesiden laparoskopik cerrahinin ne gibi komplikasyonları vardır?
Ameliyat esnasında organ yaralanmaları, ameliyat sonrasında yara yerine ait komplikasyonlar (enfeksiyon, fıtık) görülebilir. Bu komplikasyonların görülme oranları öğrenme ve deneyimin artmasıyla azalmaktadır.

. Tek kesiden laparoskopik cerrahinin geleceği nasıl olacaktır?
Gelecekte tek kesiden ameliyatlar yaygın olarak yapılacaktır. Tek kesiden çalışabilen çok özel aletler geliştirilecektir. Bu porttan çalışan endoskopik aletler, robotik kollar kulanılarak NOTES + SILS`in kombinasyonu şeklinde olacaktır.

Prof. Dr. Nihat Yavuz
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi,
Acıbadem Kadıköy Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü Sorumlusu
www.acibadem.com