Tekrarlayan Düşüklerde Bağışıklık ( Lenfosit) Aşısı

Kısırlığın bağışıklık sistemiyle ilgisi var mıdır? Kısırlık tedavisinde bağışıklık aşısı nasıl yapılır? Tekrarlayan düşüklerde bağışıklık (lenfosit) aşısı yapılır mı? Çocuğu olmayan çiftlere bağışıklık aşısı yapılır mı? Tüp bebeğin başarısında bağışıklık (lenfosit) aşısının yeri nedir? Bağışıklık aşısı ile doğurganlık aşısının farkları nelerdir? Tüp bebekte başarıyı arttıran diğer yöntemler nelerdir?

Ferti-Jin Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi Kadın-Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, bağışıklık aşısı ve tüp bebek tedavisi hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİYLE KISIRLIK ARASINDA NASIL BİR BAĞLANTI VAR?

. Kadınların bağışıklık sistemiyle üreme sağlığı ya da tüp bebek başarısı arasında nasıl bir paralellik vardır?
‘‘Tüp bebek tedavisinde bazı hasta gruplarında ısrarla gebelik elde edilemez. Ve tüp bebek tedavisinin bütün ileri teknikleri uygulanır. Tüp bebekte genetik tanı tedavisi yapılır. Fakat sağlıklı genetik yapısı olan embriyo da transfer edilir. Ancak yine düşükle sonuçlanır. Bu hasta gruplarında yapılan çalışmalarda yüzde 40-50’sinde nedeni tespit edilemeyen tüp bebek tedavisinde ya da tekrarlayan düşük olgularında bağışık probleminin rol oynadığı tespit edilmiştir. Hatta özellikle bazı anne vücutlarında öldürücü hücrelerin daha aktif olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla bağışıklık tedavisi bu hasta gruplarında önerilen bir tedavi şeklidir. Bu hastalarda bu tedavilerle başlanırsa tüp bebek tedavisine girmeden gebe kalabildiği görülmüştür. Tekrarlayan düşüklerde ve tekrarlayan tüp bebek başarısızlığında bir neden tespit edilemiyorsa bu hasta gruplarının zemininde bağışıklık probleminin olabileceği özellikle üzerinde durulan bir durumdur. Bundaki temel mekanizma, anne vücudundaki öldürücü aktif hücrelerin daha duyarsızlaştırılması, embriyonun anne vücudu tarafından kabul edilebilmesinin sağlanmasıdır.’’

BAĞIŞIKLIK AŞISI NASIL UYGULANIYOR?

. Bağışıklık aşısı (lenfosit aşısı) nasıl uygulanır?
‘‘Bağışıklık aşısının çeşitli tipleri vardır. Örneğin lenfosit aşısında, erkekten elde edilen kandaki lenfositler ayrıştırılıp cilt altından ayda bir kez uygulanır. Üç aşıdan sonra  kendiliğinden gebe kalabiliyorsa gebe kalır ya da tüp bebek tedavi programı uygulanır. Sonrasında da iki dozu daha yapılır. Gebelik tespit edildiğinde ve kalp atımları tespit edildiğinde bunun yanı sıra intravenöz immünglobulin tedavileri artı intravenöz lipit tedavisi de uygulanabilir. Biz bu tedavileri kombine ederek uyguluyoruz. Örneğin 48 yaşında, 12 kere düşük yaşamış bir hasta yurtdışından bize geldi. Hem tüp bebek hem de genetik inceleme tedavileri başarısız olunca hasta, bu embriyoyu benim vücudum kabul etmiyor, demiş. İlk önce bu hastaya tedavisini yaptık; tüp bebeğe gerek kalmadan o yaşında kendiliğinden gebe kaldı ve doğurdu. Dolayısıyla bu tedaviyi seçici hasta grupları için yapmamız gerekir. Tüp bebek tedavisinde her geçen gün ilerlemeler kaydediliyor. Her aileyi çocuk sahibi yapabilme yönündeki çalışmaların yoğunlaşması neticesinde bu gruba da bu tedavi yapıldığında bilinçli bir şekilde güzel sonuçları elde etmemiz mümkündür.’’

. Lenfosit aşısı acılı-ağrılı bir işlem midir? 
‘‘Cilt altından yapılan bir aşıdır. Hepimiz aşı olduk. Dolayısıyla travmatik bir durum değildir. Sadece bazı kadınlar iğne olmaktan korkarlar. Yoksa tüp bebek tedavisinde o kadar iğne tedavileri gören bir hasta için hiç sıkıntı değildir. Ayrıca tekrarlayan düşük problemi yaşayan anneler için ilerde gerçekten çok ciddi psikolojik travmalar vardır.’’

HANGİ GRUP KADINLARA ÖNERİLİYOR?

. Lenfosit aşısı hangi grup kadınlara önerilir?
‘‘Geçmişinde özellikle tekrarlayan düşük olgusu olan veya tüp bebek tedavisi yapılmış ve yapılan bütün genetik incelemelerde embriyoları son derece kuvvetli olup 5. gün transferleri gerçekleştiği halde gebelik elde edilemeyen hasta grupları aday hasta gruplarıdır. Günümüzde tüp bebek tedavisinde sonuç elde edemediğimiz hastalarda birçok yaklaşım var. Örneğin rahim içerisinden doku alınıp embriyoları bunun içerisinde büyütmek gibi. Özellikle bu kadınların kanındaki CD56 dediğimiz öldürücü hücrelerin ölçümleri yapıldığında aktif olduğu tespit edilen hasta gruplarında bu tedavinin faydalı sonuçlar verebildiğini biliyoruz. O nedenle  birçok kez tüp bebek tedavisine girmiş hasta gruplarında mutlaka bağışıklık yönünde dikkat edilmesi ve bu yönde de tedavinin sürdürülmesi gerekir.’’

Op. Dr. Seval Taşdemir

DOĞURGANLIK AŞISI NEDİR?

. Doğurganlık aşısı nedir?
‘‘Doğurganlık aşısı farklıdır. Bağışıklık aşılarının çeşitli tipleri vardır. Örneğin monosit aşısında, tüp bebek tedavisinin bir aşamasında kadından kan alınır ve kendi kanındaki monositleri ayrıştırılır. Rahim içerisi bu monositlerle yıkanır. Bu da tıbbın bağışıklık sistemiyle ilgilenen ciddi bir branşıdır ve çalışmalar sürüyor. Bu yönde de tedavisini yaptığımız hastalarımız oldu. Tekrarlayan düşük olgularında, bağışıklık aşılarının birkaç tipi birden uygulanabilir. Bunun yanı sıra intravenöz lipit tedavileri ile kombine ettiğimiz hasta gruplarımız da oldu. Çünkü bu hasta gruplarına 10’dan fazla tüp bebek tedavisi uygulanmıştı.’’

İNTRAVENÖZ LİPİT TEDAVİSİ

. İntravenöz lipit tedavisi nedir?
‘‘İntravenöz lipit tedavisi de sistemi güçlendiren ve intravenöz olarak damar içine uygulanan bir tedavi şeklidir. Bir klinikte hasta bu tedaviyi görürken çok dikkatli olarak takip altında olması gerekir. Özellikle bir alerjik reaksiyon olup olmayacağına bakılır. Genellikle gebelik elde edilmeden önce üç kez uygularız. Sonrasında hastanın spontane gebeliğine bırakılır. Gebelik elde edildikten sonra yine gebelik takipleri esnasında da kullanılabilen bir tedavi şeklidir. Çeşitli tedavi protokolleri vardır. Her hekimin kendi tecrübesi nedeniyle yaklaşımları farklı olabilir. Her ne kadar kısırlığın bağışıklık ve tekrarlayan düşük olgularına yaklaştıysak da infertilite günümüzün ciddi bir problemidir. İstatistiksel bilgilere bakıldığında her 6 çiftten birinde kısırlık problemi yaşandığı görülür. Günümüzde evlilik yaşları ilerleyen dönemlere kaydı. Evli çiftler zaman kaybetmesinler hatta evlenmeden önce üreme sağlığı yönünden kontrollerden geçsinler ve hatta evlenir evlenmez bu merkezlerde bir üreme problemi var mı yok mu kontrolden geçtikten sonra bilinçli bir şekilde korunma yöntemi uygulasınlar.’’

‘‘GELİŞMİŞ TÜP BEBEK TEDAVİLERİ İÇİN AVRUPA’DAN TÜRKİYE’YE GELİYORLAR’’

. Günümüzde tüp bebek tedavisindeki gelişmeler nelerdir?
‘‘Tüp bebek tedavisinde genetik incelemeler konusunda Türkiye bölgede yıldız bir ülkedir. Avrupa’da ve Ortadoğu’da bu problemi çözemiyorlar. Bu tedaviyi görmek için ülkemize geliyorlar. Tüp bebek tedavisinde embriyoların 24 saat izlenilmesi, embriyoskopların kullanılması, embriyoların anne rahmine tutulmasını sağlayan lazerle embriyo duvarının inceltilmesi, embriyoların dondurularak laboratuvar ortamında uzun yıllar saklanılması, Mikro TESE dediğimiz hiç spermi olmayıp cerrahi yöntemlerle testis dokusundan sperm elde edilerek bunun mikro enjeksiyon tekniği ile tüp bebek tedavisinde kullanılıyor olması son yıllarda geliştirilen tekniklerdir. Dünyanın en gelişmiş Avrupa ülkelerinde bile daha yeni yeni uygulanan gelişmiş tedavi tekniklerinin ülkemizde uzun yıllar uygulanır olması hekimlerin bu konudaki tecrübesinin artmasını da sağladı. Kısırlık probleminin çözümü için artık Avrupa’dan Türkiye’ye geliyorlar.’’