Tekrarlayan Tüp Bebek Başarısızlığı Nedir?

Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı nedir? Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığının nedenleri nelerdir? İdeal bir tüp bebek merkezi nasıl olmalıdır? Tüp bebek yapan çiftin ruh hali başarıyı etkiler mi? Tüp bebek yönteminde tedaviye yaklaşım nasıldır?

Acıbadem Altunizade Hastanesi Tüp Bebek ve Üreme Sağlığı Merkezi Prof. Dr. Tayfun Bağış, tüp bebek tedavisindeki gelişmeleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

TEKRARLANAN TÜP BEBEK DENEMELERİ

. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı nedir?
“Tüp bebek tedavisinde ilk 3 denemede insanın başarı şansı çok fazla azalmaz. Bunu rasyonalite etmek, daha mantıklı tanımlama yapmak için pek çok çalışma var. Dünyaya bakıldığında da tekrarlayan IVF başarısızlığının evrensel bir tanımı yoktur. Ama birtakım matematik modeller vardır. Bir tane embriyo koyulduğunda bu embriyonun tutmama şansı yaklaşık yüzde 70’tir. 6 tane 3. gün embriyosu koyulmasına rağmen hastada gebelik olmama ihtimali yüzde 13’lere düşer. 5. gün embriyoları için 4 tane 5. gün embriyo konulmasına rağmen gebelik olmuyorsa yine gebe kalmama şansı yüzde 13’e düşer. Bu grup da tekrarlayan IVF başarısızlığı grubuna dahildir.”

TÜP BEBEK MERKEZİ SEÇİMİ DE ÖNEMLİ

. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığının nedenleri nelerdir?
“Tüp bebekte 3 tane ana alan vardır. Birinci alan embriyonik bir faktöre bağlı olabilir. Embriyo sperm ve yumurtanın birleşmesiyle oluşan yapıdır yani gebeliktir. O gebeliği biz alıp rahme koyarız, transfer ederiz. İkinci faktör bunun tutulması, implantasyonudur. Dolayısıyla  problem embriyonik taraflı da olabilir implantasyonik de olabilir. Üçüncü bir faktör de tüp bebek merkezi faktörüdür. Tüp bebek tedavisi biraz teknik, para, donanım meselesi olduğu için bu faktörü de unutmamak gerekir.”

İDEAL BİR TÜP BEBEK MERKEZİ NASIL OLMALI?

. İdeal bir tüp bebek merkezi nasıl olmalıdır?
“İdeal bir tüp bebek merkezi için laboratuar çok önemlidir. Türkiye’deki IVF laboratuarlarının kalitesi arada bir denetlenmelidir. Çünkü sürekli denetimler çok önemlidir. Günlük gerek laboratuar içi gerekse laboratuar dışı faktörlerle otokontrol sağlanmalıdır.”

Prof. Dr. Tayfun Bağış

‘‘TEDAVİ İÇİN ÇOK GEÇ KALINMAMALI”

. Tüp bebek yapan çiftin ruh hali başarıyı etkiler mi?
“Tüp bebek yapan çiftlerin stressiz olması beklenemez. Ancak tedavinin başarısındaki etkisini ölçmek çok kolay değildir. Bu konuda literatüre bakıldığında gerçekten etkiliyor diyen yazılar olduğu gibi etkilemiyor diyen hatta strese bağlı adrenalinin belki de tutunmaya olumlu etkisi olabileceği konusunda yazılar da vardır. Ben bu konuda net değilim. Tedavide problem, başarısız olan çiftlerin o stres kaynaklarını nasıl yenebileceğidir. Hasta tedaviye devam ettiği sürece çocuk elde edebilme şansımız yükselir. Tedaviyi bırakan hastalara da hak vermek gerekir. Çünkü psikolojik olarak zorlanmaktadır; stresin bu yönünü ele almak gerekir. Tedavinin hem maddi hem de manevi yönü de vardır. Bu işi çok ileriye atmamak gerekir. Amerika ve Avrupa’ya göre tüp bebek ücretleri Türkiye’de uygundur. Devlet kanalıyla da desteklenen bir programdır. Onun için mühim olan zaman kaybetmeden genç yaşlarda uygun tedavileri almalarıdır.”

TÜP BEBEKTE TEDAVİYE YAKLAŞIM

. Tüp bebek yönteminde tedaviye yaklaşım nasıldır?
“Tüp bebek merkezleri yaptıkları tedavilerin özetini, embriyolarının resmiyle birlikte hastaya vermek zorundadır. Hastalar ise aldıkları tedaviyle ilgili özet bilgileri ve embriyolarının resimlerini istemelidir. Tedavi başarısız olduğunda bu bilgiler çok önemlidir. Kötü kalitede embriyo gelişiyorsa bu tüp bebek merkezli kaynaklı olabileceği gibi yumurta veya sperm kaynaklı da olabilir. Çok kötü durumdaki yumurtaları, kötü kalitedeki spermleri istediğiniz yöntemi uygulayın değiştiremeyebilirsiniz. Bazı destekleyici ilaçlar vererek iyi sonuçlar aldığımız birçok vakamız var. İmplantasyon problemi diyebilmek için buradaki embriyonik ayağı ekarte etmek gerekir. Dolayısıyla bu hastada embriyonik problem yok, tutunma problemi var demek gerekir. Tutunma problemine bakıldığında bugün gerçekten hiçbir şey bulamadığımız hasta grubu var. Rahme bir kamerayla bakılması mantıklı gelir fakat hasta bunun ne getireceğini doktora mutlaka sormalıdır. Bugün sulu ultrason denen yöntemlerle rahmin içi değerlendirilebilmektedir. Dolayısıyla organik patolojiler ekarte edebilir. Öncelikle implantasyon açısından anatomik problemlerin ekarte edilmesi gerekir. Gerçekten polipler olabilir. Tüplerde su toplanması varsa ameliyat olması gerekir. Çok fazla denemesi olan çiftlerde genetik bir karyotip bakılabilir. Eğer bunlarla ilgili patolojiler bulunursa bunlar düzeltilip sonra tüp bebek yapma yoluna gidilir.

‘‘İYİ BİR PLANLAMA VE LABORATUARLA GEBE KALMA ŞANSI YÜKSELİR’’

Embriyoların genetiğinin bakılması rutin hale getirilmemelidir. Bugün bütün dünyada embriyoların dondurulup, rahmin dinlendirilip daha sonra verilmesi ile ilgili gelişmeler var. Klinik olarak üzerinde en çok durduğumuz şeylerden birisi kişinin bağışıklık sistemiyle ilgili. Vücuda yabancı bir antijen giriyor ve bu yabancı antijeni vücut atma eğilimindedir. Normalde yumurtlama döneminde giderek azalan bir bağışıklık sistemi olması gerekir. Bunu ölçen birtakım testler vardır. Böyle durumlarda birtakım tedavilerle bunu düzeltebildiğimiz aşamalar var. Laboratuara baktığımız zaman 24 saat izlenebilecek embriyoskop denilen sistem son 4-5 yılın ürünüdür. Bugün sperm seçme teknikleri konusunda çok fazla ilerlemeler bulunmaktadır. Özellikle DNA fragmantasyonları oldukça önemlidir. Bunların tespiti ve bunlara yönelik tedavilerin organize edilmesi çok önemlidir. Başarısız olan çiftler tamamen iyi bir planlamayla, iyi bir laboratuarla gebe kalma şansına sahiptirler.”

“ÖNCE ALTTA YATAN SEBEPLER BULUNMALI”

. Tüm tedavileri karşın çocuk sahibi olamayan kişilere neler önerirsiniz?
“35 yaşın altında olan ve bir yıl düzenli ilişkisi olup gebe kalamayanlar mutlaka bir tüp bebek merkezine başvurmalıdır. Tüp bebek merkezleri bugün yanlış adlandırılmktadır. Biz üremeye yardımcı teknikler merkeziyiz. İnfertilite ayrı bir alandır. Hastalar böyle merkezlerden ne yapmaları gerektiği konusunda bilgi alsınlar. Altta yatan neden tespit edilip ona göre yol alınması çok daha mantıklıdır. 3 tane temel sperm, tüplerin açık olup olmaması, yumurtlama en basit testlerdir. Bunlarla başlanır; çok detaylı testlere gerek yoktur. Çünkü 1. yıl gebe kalamayan hastaların çok büyük bir kısmı 2. yıl gebe kalırlar.”