Tip 2 Diyabet Teşhisi ve Tedavisi

Tip 2 diyabetin Tip 1 diyabetten farkı nedir? Tip 2 diyabet her vakada aynı seyri mi izler? Kalıtımla ilgisi nedir? Annede ya da babada diyabet olması risk teşkil eder mi? Tip 2 diyabet açısından kimler risk grubuna girer? Pankreasla ilgili bazı hastalıklar ve geçirilen pankreas ameliyatları da Tip 2 diyabetin nedeni olabilir mi? Tip 2 diyabet nasıl teşhis ve tedavi edilir? Tedavide egzersizin ve beslenmenin yeri var mıdır?Hap ya da insülin tedavisi hangi hastalara gerekir? İnsülin kullanan Tip 2 diyabetli hastalar nelere dikkat etmeli? Tip 2 diyabetin ameliyatla tedavisi mümkün müdür? Çağımızda adeta salgın bir hastalık gibi giderek artan sayıda kişinin sağlığını tehdit eden Tip 2 diyabet hakkında merak edilen bu soruları Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Endokrinoloji, Metabolizma ve Diyabet Bilim Dalı öğretim üyesi ve Türk Diyabet Cemiyeti Başkanı Prof. Dr. Hasan İlkovayanıtlıyor.

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in şeker hastalığı konusunda uzman Türkiye’nin önde gelen 41 uzmanıyla yaptığı söyleşilerden oluşan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet Kitabı’nda yer alan röportajın işte bazı bölümleri:

.Tip 2 diyabet nedir?
“Tip 2 diyabet, insülinin yetersiz salgılanıp hedef dokulara yeterince etki edememesi; bunun sonucu olarak da kullanılamayan kan glikozunun yükselmesi ve bu yükselmenin yıllar içinde organlarımıza zarar verdiği kronik yani yaşam boyu süren, tedavisi mümkün olan ve yeterince erken davranılırsa önlenebilen bir metabolizma hastalığıdır. Tip 2 diyabete bağlı olarak ilerleyen dönemde göz, böbrek ve kalp gibi organlarda damarlar ve sinirlerle ilgili diyabetin kronik komplikasyonları denilen bir dizi sağlık problemi ortaya çıkabilir. Tip 2 diyabet bir karbonhidrat metabolizması bozukluğudur ancak bunun yanısıra lipid ve protein metabolizmalarını da yakından ilgilendiren bozukluklarla birlikte seyreder.”

. Tip 2 diyabetin görülme sıklığı nedir?
“Tip 2 diyabetin Türkiye’de görülme sıklığı 19 yaş ve üzerindeki nüfusta yüzde 13-14 civarındadır. Bu rakam 2010’da TURDEP (Türkiye Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Prevalans Çalışması-2) araştırmasında elde edilmiştir. 12 yıl önce gerçekleştirilen TURDEP-1 araştırmasında ise Türkiye’de diyabet sıklığının yüzde 7-8 aralığında olduğu görülmektedir. Ülkemizde diyabet hastalarının sayısı on yılda yüzde 90-95 oranında artmıştır. Diyabete ilaveten ona neden olan obezite de Türkiye’de giderek yaygınlaşan önemli bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkmaktadır.”

TİP 1 DİYABETTEN FARKI…

. Tip 2 diyabetin Tip1 diyabetten farkı nedir?
“Tip 1 diyabet ağırlıklı olarak otoimmün bir hastalıktır. Tip1 diyabette insülin salgılayan hücreler vücut tarafından bir yabancı doku olarak görülür. Vücut o dokuyu yok etmek için bağışıklık sistemini harekete geçirerek insülin salgılayan hücreleri bazen yavaş, bazen de çok hızlı bir şekilde yok eder. Tip 1 diyabette mutlak bir insülin eksikliği vardır. İnsülin eksikliği o denli ağırdır ki, Tip 1 diyabeti olan hastaların dışarıdan insülin verilmeden yaşamlarını sürdürmeleri mümkün değildir. Tip 2 diyabette ise var olan insülinin yeterince etki edememesi, başka bir deyişle insülin direncinden dolayı o kişiye yeterli olmaması söz konusudur.

Tip 2 diyabetin bir diğer farkı da hastalığın ortaya çıkma yaşıdır. Tip1 diyabet sıklıkla ikinci dekad (10 yıl) denilen 10-20 yaş aralığında görülür. Buna karşın Tip 2 diyabet ise genellikle 40’lı yaşlardan sonra görülen bir hastalıktır. Ancak günümüzde giderek artan şişmanlık  nedeniyle artık Tip 2 diyabete 30’lu, hatta 20’li yaşlardaki genç kişilerde bile rastlanmaktadır. Tip 2 diyabet artık 15 -20 yaş arası çocuklar ve gençlerde de görülmeye başlamıştır. Bunun en başta gelen nedeni genetik faktörlerin de içinde ağırlıklı olarak rol aldığı, beslenme bozukluğu, hareket azlığı ve giderek artan şişmanlık gibi çevre faktörlerin de etkilediği bir hastalık olmasıdır.

Tip 1 diyabet ve Tip 2 diyabet arasındaki diğer önemli bir fark da tedavi açısından hastalığa yaklaşımdır. Tip 2 diyabet başlangıçta ağızdan alınan ilaçlarla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Zaman içinde insülin tedavisini gerektirir. Tip 1 diyabet ise tanı konduğundan itibaren insülin ile tedavi edilmelidir.”

KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR

. Tip 2 diyabet kadınlarda mı yoksa erkeklerde mi daha fazla görülür?

. Tip 2 diyabet nasıl teşhis edilir?

. Şeker yükleme testi kimlere yapılmalıdır?

. Tip 2 diyabet hangi belirtilere neden olur?

. Tip 2 diyabetli bazı hastalarda henüz hiçbir belirti ortaya çıkmamışken göz, böbrek, kalp gibi organlarda hasar gelişebilir mi?

. Tip 2 diyabet için kimler risk grubuna girer? 

. Tip 2 diyabette risk faktörlerinden birinin de kalıtım olduğunu belirttiniz. Annedeki şeker hastalığı mı, babadaki şeker hastalığı mı daha önemlidir?

. İri bebek dünyaya getiren kadınlarda neden Tip 2 diyabet riski yüksektir?

. Pankreas ile ilgili bazı hastalıklar ve pankreas ameliyatları Tip 2 diyabetin nedeni olabilir mi? Örneğin pankreas tümörüne bağlı olarak diyabet gelişebilir mi?

. Tip 2 diyabet gelişiminde hipertiroidi ve akromegali gibi bazı hastalıkların ilgisi var mıdır?

. Tip2 diyabette tedavi yöntemleri nelerdir?

. Tip 2 diyabet hastalarında ilaç tedavisi kimlere önerilir?

. Tip 2 diyabette insülin tedavisine ne zaman başlanmalıdır?

. İnsülini sürekli kullanmak gerekir mi?

. Peki, insüline başlandığında diğer ilaçlar kesilir mi?

. İnsülin kullanan Tip 2 diyabetli hastalar nelere dikkat etmelidir?

. Tip 2 diyabet tedavisinde ne gibi gelişmeler var?

. Tip 2 diyabetin ameliyat ile tedavisi mümkün müdür? Hastalar ameliyat ile insülin kullanmaktan kurtulabilir mi?

DİYABET KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR
Sağlık Adası yayınlarından çıkan kitap, zengin içeriğiyle diyabet hastaları ve yakınları için 510 sayfalık bir başucu rehberi niteliği taşıyor. Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in imza attığı söyleşilerden oluşan kitabın en önemli özelliği sorulu cevaplı formatıyla kolay okunabilmesi ve diyabetin yol açtığı  sertleşme sorunu, ayak yaraları, kalp hastalığı gibi sağlık problemlerinin ve tedavilerinin de ayrıntılı olarak incelenmesi…

5 diyetisyenin şeker hastaları için sağlıklı 25 yemek tarifi verdiği kitapta yer alan bazı konular şöyle:

İnsülin ve hap tedavisi gören diyabetli hastalar günlük yaşamda nelere dikkat etmeli, nasıl beslenmeli? Şeker hastalarının ameliyat olması ya da diş çektirmesi gerektiğinde hangi önlemler alınmalı?  Diyabetli kadınlar hamilelikten nasıl korunmalı? Hipoglisemi, hiperglisemi gibi acil durumlarda yapılması gerekenler… Ayak yaralarının önlenmesi ve bakımı… Şeker hastalığına bağlı erkeklerde sertleşme probleminin; kadınlarda ağrılı ilişkinin, vajinal mantarların tedavi seçenekleri… Diyabetlinin spor çantasında neler olmalı? Şeker hastası kadınlarda hamilelik ve doğum… Gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabet… Çocuklarda diyabetin tedavisi… Şeker hastalarında ruhsal sorunlar ve depresyon… Diyabet tedavisindeki gelişmeler… Diyabet teşhisinde açlık ve tokluk kan şekerinin önemi…  Şeker yükleme testi kaç saat yapılmalı?

Şeker hastalığına bağlı nöropati, nöropatik ağrı, kabızlık, idrar ya da dışkı kaçırma gibi sorunların tedavisi var mı? Diyabetin kalbe, böbreklere ve gözlere olan olumsuz etkileri önlenebilir mi?

İŞTE DİYABET DÜNYASININ ÖNDE GELEN 41 UZMANI

Kitapta röportajları yer alan diyabet uzmanlarının isimleri şöyle sıralanıyor:

Prof. Dr. Sema Akalın , Prof. Dr. Yüksel Altuntaş, Prof. Dr. Koray Acarlı, Prof. Dr. Emre Akkuş, Prof. Dr. Cengiz Aras, Prof. Dr. Faruk Aykan, Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık, Prof. Dr.Selçuk Baktıroğlu, Prof. Dr. Mustafa Kemal Balcı, Prof. Dr. Hülya Koçak Berberoğlu, Doç. Dr. Ahu Birol,  Prof. Dr. Taner Damcı, Doç. Dr. Tuncay Delibaşı, Prof. Dr. Nevin Dinççağ, Prof. Dr. Hayati Durmaz, Prof. Dr. İzzet Erdinler, Prof. Dr. Mustafa Ertaş, Prof. Dr. Serdar Güler, Prof. Dr. Şükrü Hatun, Prof. Dr. Hülya Över Hamzaoğlu, Prof. Dr. İsmail Hamzaoğlu, Prof. Dr. Hasan İlkova,  Prof. Dr. Zeki Karagülle,  Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ, Prof. Dr. Hızır Kurtel, Prof. Dr. Nermin Olgun, Prof. Dr. Emel Özer, Prof. Dr. Sedat Özkan, Prof. Dr. Kamil Yalçın Polat, Dr. İlhan Satman,  Prof. Dr. Hakan Seyisoğlu, Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva, Prof. Dr. Cihat Şen, Prof. Dr. Tufan Tarcan, Prof. Dr. Temel Yılmaz, Doç. Dr. Ülkem Yakupoğlu.

Şeker hastaları için sağlıklı yemek tarifleri veren beslenme ve diyet uzmanlarının isimleri ise şöyle; Yeşim Çelik, Çağatay Demir, Gizem Keservuran, Yasemin Sancak ve Müge Özyurt Şafak.

www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin üçüncü kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet”e D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ve Migros gibi zincir marketlerin kitap stantlarından ulaşabilirsiniz.Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün.

Sağlığım İçin Herşey Sağlık Kitapları Serisi’nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” ile “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları” konulu kitapları da bulunuyor.

www.esrakazancibasiilesaglik.com