Tüberküloz

Tarih sayfalarında en çok yer kaplayan ve en büyük geçmişe sahip hastalıklardan biri olan tüberküloz, insanlıkla her zaman iç içe olmuş ve halk sağlığı açısından tehdit olma özelliğini daima korumuştur. Bu nedenle 24 Mart günü Tüberkülozu hatırlamak ve hatırlatmak için önemli bir araçtır.

Tüberküloz hastalığının sebebi Mycobacterium Tuberculosis isimli bir basildir. Hemen hemen tüm organlarda hastalık yapabilse de en sık akciğer tüberkülozuna neden olması ve bu durumdaki bulaştırıcılığı sebebiyle, sadece hasta için değil tüm toplum için bir sağlık problemidir. MÖ. 8000’li yıllara ait insan ve hayvan vertebralarından elde edilen ve pott hastalığının karekteristik özelliklerini gösteren bulguların, tüberküloz hastalığına ait en eski veriler olduğu düşünülmektedir. Tüberküloz basiline ait bulgular ise MÖ. 700 yıllara ait mumyalanmış inka çocuğunun psoas apesisinden elde edilen yaymalarda gösterilebilmiştir. MÖ 460-377 yılları arasında yaşan Hipokrat ile birlikte tüberküloz hastalığının bulguları ifade edilmeye çalışılmış ve hastalık erime tükenme anlamına gelen “phitisis” terimini kullanarak tanımlanmıştır. 15 ve 17. yy’da anatomik ve deneysel çalışmalara izin verilmesiyle birlikte, Veselius yaptığı postmortem çalışmalarda kaviter lezyonları gösterebilmiştir (18, 19). 18. yy başlarında kalabalık şehirleşmenin başlaması ile ciddi salgın ve ölümler meydana gelmiştir. 1882 yılında Robert Koch tüberküloz basilini keşfederek büyük bir çığır açmış böylece yeni bir dönem başlamıştır. Robert Koch’un Tüberküloz’a (Verem) neden olan basili keşfini duyurduğu 24 Mart (1882) günü “International Union Against Tuberculosis and Lung Disease” (IUATLD) önerisi ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) desteğiyle “Dünya Tüberküloz Günü” kabul edilmiştir.

Basilin keşfinden, günümüze kadar tüberküloz basili ile savaşta ciddi tedavi stratejileri ve kontrol programları geliştirilse de, tüberküloz  infeksiyoz kaynaklı hastalık ölümlerinin en başında olmaya devam etmektedir. Ancak ülkemizin Tüberküloz savaşında gösterdiği başarı dikkate değer niteliktedir. 1960’lı yıllarda kabaca yüzbinde 180 düzeyindeki tüberküloz insidansı şimdilerde yüzbinde 25’e yaklaşmıştır. Bu başarıda Göğüs Hastalıkları uzmanları, Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı ve Verem Savaşı Dispanserleri direk pay sahibidirler. Bu çalışmaların desteklenmesi ve daha ileriye taşınması ancak ulusal politikaların aynı yönde oluşturulması ve toplumsal bilinçlenmenin sağlanması ile mümkün olacaktır. İşte “Dünya Tüberküloz Günü” de hastalığın ulusal ve küresel yükünün büyüklüğünün anlaşılabilmesi ve toplumsal bilinçlenme amacına yönelik bir fırsattır.

“Kamu yararına” çalışan ve Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Uzmanlık Derneği olarak, TÜSAD kurulduğu 1970 yılından günümüze, tüberkülozla savaşının hem bilimsel hem de sosyal alanlarında yer alarak katkıda bulunmuş ve bundan sonra da aynı kararlılık ve özveri ile yer almaya devam edecektir. “VEREMSİZ BİR TÜRKİYE” sloganı ile Tüberküloz ile ilgilenen tüm sağlık çalışanlarını ve sağlık dışı paydaşları toplum sağlığı için verdikleri emekten ötürü kutluyor ve saygı ile anıyoruz.

TÜSAD Tüberküloz Çalışma Grubu