Tüp Bebek Tedavisi Nedir?

KADININ TÜPLERİNDE PROBLEM VARSA...

. Tüp bebek tedavisine ne zaman başvurulur?

‘‘İlk etapta bir çift, bir yıl süreyle herhangi bir korunma yöntemi kullanmadığı halde gebelik oluşmuyorsa bir jinekoloğa başvurmalıdır. Bu sürede gebeliğin oluşmama sebebi, nedenlerin erkek mi yoksa kadın tarafında mı daha fazla olduğu araştırılır. Bazen iki tarafta da sorun olabilir. Alınan sonuçlara göre hangi tedavi yöntemiyle gebe kalma ihtimalinin olacağı değerlendirilir. Çoğu zaman tüp bebek tedavisine gerek kalmadan yumurta takibi veya aşılama yöntemi gibi daha basit yöntemlerle gebelik oluşabiliyor. Ancak kadının tüplerinde problem varsa; her iki tüpü de kapalıysa veya tıkalıysa normal yoldan veya aşılama yoluyla gebelik oluşmaz. Çünkü yumurtayla sperm hücresinin buluşma yeri tüpün kendisidir. Bu durumda tüp bebek yöntemini kullanmak gerekir. Veya erkek tarafında sperm sayısı çok çok düşükse hiçbir şekilde aşılama yoluyla veya normal yolla gebelik oluşmaz. Bu durumda da direkt tüp bebek tedavisine başvurulur. Ancak çiftler, hemen tüp bebek yapılacak algısı ile tüp bebek merkezlerine oldukça geç başvuruyorlar.

TÜP BEBEKTE BAŞARIYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bazen de çiftler farklı farklı doktorlara gidiyorlar; sil baştan tetkikler ve farklı tedaviler yapılıyor. Nasılsa bir gün tüp bebek tedavisi yaparız düşüncesi ile ertelediklerinde ise kadının yaşı da ilerliyor. Dolayısıyla hem yumurta sayısı azalıyor hem de kalitesi bozuluyor. Tüp bebekte başarı şansı da düşmüş oluyor. Bize başvurduklarında çoğu zaman kadınlar kırklı yaşlara gelmiş oluyorlar. Eğer daha erken süreçte profesyonel merkezlere başvururlarsa çifte göre özel tedavi yapılıyor. Bazen çok basit tedavilerle de gebelik oluşabiliyor. Özellikle yumurtlama problemine yol açan polikistik over sendromlu kadınlarda basit birtakım ilaçlarla yumurtlama düzenlendiğinde başka bir sebep yoksa kendiliğinden gebelik oluşabiliyor. Rahim içerisindeki miyom veya polip gibi birtakım oluşumlar da embriyonun yerleşeceği yerde yabancı bir cisim olur. Bunlar tespit edilip ufak birtakım endoskopik ameliyatlarla düzeltildiğinde de yine kendiliğinden gebelik oluşabiliyor.’’

DOĞURGANLIK TESTİ NEDİR?

. Doğurganlık testi nedir?

‘‘Son yıllarda kadınların çocuk isteğini ertelemesiyle alakalı zorluklarla karşılıyoruz. Kadınlar evlendikleri zaman ilk başta kariyer yapma, biraz da gezme isteği ile çocuğu erteliyorlar. Evlilik yaşının da oldukça ilerlemesiyle kadınlardaki yumurta rezervinde azalma olabiliyor. Dolayısıyla bir çift evlendiğinde belli bir süre çocuk istemiyorsa en azından normal bir kısırlık merkezinde muayene olmalıdır. Kadının muayenesinde ultrasonografik bulgulara bakılır ve AMH kan testi ile yumurta rezervi ölçülür. Yumurta rezervi iyi ise ve sperm sayısında da bir problem yoksa o süre içerisinde gebelik planlaması rahatlıkla yapabilirler. Ancak eğer kadın 40’lı yaşlarına geldiyse sene dahi beklemeden 6 ay içerisinde gebelik oluşmazsa muhakkak bir infertilite merkezine başvurmalıdırlar. Çünkü bu yaşlarda yumurtalar sınırlı sayıda kalıyor ve tüp bebek başarı şansını da oldukça etkiliyor.’’

DOĞAL TÜP BEBEK TEDAVİSİ HANGİ DURUMLARDA UYGULANIR?

. Doğal tüp bebek tedavisi nedir? Hangi durumlarda uygulanır?

‘‘Normalde tüp bebek tedavisinde şansımız daha yüksek olsun birden fazla yumurta elde etmek isteriz. Oluşan embriyoların arasından en kalitelisi seçilir; fazla embriyo kalırsa da dondurulur. Böylece ikinci veya üçüncü hakkı bulunur. Ancak yumurta rezervi düşükse, yumurtalığın içerisinde bir veya iki tane yumurta gözüküyorsa, yüksek dozda ilaç kullansak dahi zaten bir iki tane yumurta verecektir. Biz sadece var olan bir yumurtayı olgunlaştırabiliyoruz. O yüzden hiç iğne kullanmadan normal yumurta takibi yaparak, kendi doğal yumurtasıyla (o ay zaten büyüyecek olan yumurtasıyla) tüp bebek yapıyoruz. Naturel siklus denilen bu durumda bir veya iki tane yumurta elde ediyoruz. Bunlar neredeyse hiç ilaç kullanılmadan yapılan tedaviler olduğu için hiçbir yan etkisi de olmuyor. Birkaç ay peşpeşe tedavi yapabiliyoruz; iki tedavi arasında ara vermek durumunda kalmıyoruz. Ve çok güzel sonuçlar elde edebiliyoruz.’’

HİSTEROSKOPİNİN TÜP BEBEKTE YERİ NEDİR?

. Histeroskopi nedir? Tüp bebek tedavisindeki yeri nedir?

‘‘Histeroskopi embriyonun yerleşeceği rahim boşluğunu görüntülemek için kullanılan endoskopik bir işlemdir. Tanısal (diagnostik) ve operatif amaçlı olarak kullanılır. Hangisinin seçileceği vakaya göre şekillenir. Ucunda bir kamera olan histeroskop cihazıyla rahim duvarlarında yapışıklık, endometrial polip, rahim boşluğuna doğru büyümüş miyom görülürse bunlar operatif bir biçimde alınarak düzeltilir. Embriyonun tutunmasını engelleyecek durum düzeltildikten sonra kalınan yerden tüp bebek tedavisine devam edilir. Histeroskopi, daha önce başarısız tüp bebek tedavileri yapılmışsa  yeni bir tedaviye başlamadan önce şansı arttırmak amaçlı gözlem için de kullanılır. O yüzden tüp bebek tedavisinde sıkça kullanılan bir yöntemdir.’’

YUMURTA TOPLAMA İŞLEMİ NASIL YAPILIYOR?

. Yumurta toplama işlemi nasıl yapılır?

‘‘Yumurta toplama işleminin tüp bebek tedavisinin aşamalarında çok önemli bir yeri vardır. Yumurta toplama işlemi esnasında öncelikle yumurtalar iğnelerle olgunlaştırılır. Ultrason eşliğinde yumurtaların olgunluğu tespit edilirken aynı anda birtakım hormonal testlerle de bu durum teyit edilir. Yumurtalıkların içindeki olgun yumurtalar boşaltılarak aspire edilir. Ameliyathane şartlarında ve 10-15 dakikada yapılan bir işlemdir. Kısa süreli sedasyon denilen anestezi şekliyle yapılır. Hasta  herhangi bir ağrı duymaz. Yumurtalar boşaltıldığı zaman tüplerin içerisine alınarak embriyologlara teslim edilir. Embriyologlarımız da alınan sıvının içinde yumurta var mı, yumurta olgun mu, iyi kalitede mi bunları mikroskop altında 300-400 kat büyüterek görüp değerlendirirler. İyi kalitedeki yumurtalar bir yana ayrılır ve onlara mikro enjeksiyon işlemi yapılır. Yani mikro enjeksiyon yöntemiyle sperm yumurtanın içerisine yerleştirilerek tüp bebek işlemi yapılır. Ondan sonraki süre içerisinde de özel şartlarda takibi yapılır. Daha sonra da embriyo rahim içine yerleştirilir. Bu transfer işlemi şartlar uygunsa aynı etapta aynı ay içerisinde de olabilir. Bazen hormon seviyesi çok uygun olmaz veya rahim içerisinde bir problem oluşur; rahim zarı güzel kalınlaşmaz. Bu durumda embriyolar dondurularak saklanır ve başka bir etapta sadece endometrium hazırlığı yapılıp embriyolar çözülerek rahim içine transfer edilir.’’

EMBRİYO TRANSFERİ SONRASI DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR

. Embriyo transferi sonrasındaki süreç nasıl işler? Kadının özellikle dikkat etmesi gereken durumlar var mıdır?

‘‘Transfer yapıldıktan sonra hasta bir saat kadar odasında dinlendirilir; sonra da çiftimiz evine uğurlanır. Embriyonun içerde yerleşme sürecinde dışarıdan birtakım takviye ilaçlar verilir. Hastaya o ilaçları nasıl kullanacağı tarif edilir. Ondan sonra evde 12 günlük bir dinlenme süreci var. 12 gün sonra kanda gebelik testi yapılır. Bu süre içinde hasta normal hayatına devam edebilir; işine gidebilir. Ancak ilaçlarını düzgün bir şekilde kullanmalı, çok ağır fizik aktivitede bulunmamalıdır. Ayrıca bize danışmadan birtakım bilinmeyen ilaçlar kullanmamalıdır. Doğal beslenmeli ve huzurlu bir ortamda beklediği pozitif sonucu almak üzere istirahate çekilmelidir.’’

TÜP BEBEK KAÇ KEZ DENENEBİLİR?

. Tüp bebek tedavisi kaç kez denenebilir?

‘‘Tüp bebek tedavisinde çoğu zaman ilk denemede gebelik olabiliyor. Tabii bu çifte göre farklılaşıyor. Gebe kalma şansı daha genç hastalarda daha yüksek oluyor. Çünkü daha fazla yumurtamız olduğu zaman şansımız daha yüksek oluyor. Ancak kadının belli bir yaşından sonra ve yumurta rezervi azaldıktan sonra gebelik şansı azalabiliyor. Bu durumda ikinci veya üçüncü bir defa denemek zorunda kalabiliyorlar. Dolayısıyla tüp bebek tedavisinin bir sayısı yok. Ancak çalışmalarda, iyi merkezlerde denendiği zaman gebe kalma ihtimalinin en fazla ilk üç denemede olduğu gösterilmiştir.’’