Tüp Bebek Tedavisinde Stres ile Başa Çıkma Yöntemleri

Tüp bebek tedavisi, birçok çift için umut dolu bir süreç olabilirken, stres altındaki çiftlerde başarısızlıkla sonuçlanabiliyor. Yapılan araştırmalar, stresin tedavinin başarısına doğrudan etkisini kanıtlıyor. Tüp bebek başarısızlığındaki gizli nedenlerden birinin de stres olduğuna dikkat çeken Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Çiğdem Yayla Abide, “Stres, her ne kadar küçük bir detay gibi görünse de tedavinin önünü kesen tek engel olabiliyor. Stres, hormonal dengeyi bozarak yumurtlama ve sperm kalitesi gibi üreme süreçlerini etkileyebiliyor” diyor.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre neredeyse her 6 yetişkinden biri infertilite (kısır), ancak tüp bebek tedavisi birçok çift için umut. Tüp bebek tedavisindeki başarı birçok nedene bağlı olsa da stressiz bir yaşam en önemli faktör. Özellikle son dönemlerde çiftler üzerinde artan kaygı ve stres, tedavi sürecini etkileyen önemli bir engel. Birçok araştırma stres altında olan çiftlerin tüp bebek başarı oranlarının düşük olduğunu gösteriyor.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Çiğdem Yayla Abide, “Infertilite tanısı alan kişilerle gerçekleştirilen araştırmalarda görüyoruz ki bu kişilerin önemli depresyon ve anksiyete belirtileri bulunmakta. Bu oran kadınlarda yüzde 50’nin üzerine çıkabiliyor. Stres, hormonal dengeyi bozarak yumurtlama ve sperm kalitesi gibi üreme süreçlerini etkileyebiliyor, ayrıca tedavi sürecindeki çiftlerin motivasyonunu düşürebiliyor ve tedavinin olumlu sonuçlanma şansını azaltabiliyor. Her ne kadar küçük bir detay gibi görünse de tedavinin önünü kesen önemli bir engel olabiliyor. Bu sebeple sürecin en başında çiftlerimizi dikkatlice gözlemliyoruz. Psikolog veya danışmanlardan alınacak desteklerin tedavi başarısını artıracağını vurguluyoruz” diyor. 

Abide tüp bebek tedavisinde stresin etkilerini şu şekilde açıklıyor;

1. Hormonal Denge: Stres, vücutta kortizol gibi stres hormonlarının salgılanmasına neden olabilir. Bu hormonlar, normal hormonal dengenin bozulmasına ve üreme süreçlerini etkileyebilir. Özellikle kadınlarda, stresin hormonal dengesizliklere yol açarak düzensiz ovulasyon ve adet döngüleri gibi sorunlara neden olabileceği bilinmektedir.
2. Fertilite Üzerindeki Etkisi: Stresin sperm kalitesini ve sperm sayısını azaltabileceği gözlemlenmiştir. Ayrıca, kadınlarda rahim kaslarının ve tüplerin normal çalışmasını etkileyerek döllenmiş yumurtanın rahme ulaşmasını zorlaştırabilir.
3. Tedaviye İsteksizlik: Tedavi süreci boyunca çiftlerin maruz kaldığı stres, tedaviye olan isteği azaltabilir. Bu, tedaviye uyumu ve motivasyonu düşürebilir, tedavi başarısını olumsuz etkileyebilir.
4. İmmünolojik Etkiler: Stresin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri, vücudun yabancı maddelere karşı tepkisini değiştirebilir. Bu durum, embriyonun rahime yerleşmesi ve hamileliğin sürdürülmesi sürecini etkileyebilir.
5. Stres ve Tedavi Süreci: Tüp bebek tedavi süreci genellikle yoğun bir duygusal ve fiziksel yük getirir. Stres, bu süreçteki gerginlikleri artırabilir ve tedaviye odaklanmayı zorlaştırabilir. Tedavinin olumlu sonuçlanma olasılığını etkileyebilecek bu duygusal zorluklar, stresin tedavi üzerindeki etkilerini artırabilir.

Stresle başa çıkmak için birçok etkili yöntem bulunduğunu belirten Abide, hem fiziksel hem de zihinsel düzeyde rahatlama sağlamak amacıyla kullanılabilecek yöntemleri şu şekilde belirtiyor;

1. Düzenli Egzersiz: Fiziksel aktivite, stres hormonlarını azaltabilir ve endorfin salgılayarak ruh halini iyileştirebilir. Haftada birkaç gün düzenli egzersiz yapmak, stresle başa çıkmada önemli bir rol oynayabilir.
2. Düzenli Uyku: Yeterli ve kaliteli uyku, vücudun ve zihnin yeniden enerji toplamasına yardımcı olabilir. Uyku düzenine dikkat etmek, stresle mücadelede etkili bir stratejidir.
3. Derin Solunum ve Meditasyon: Derin nefes almak ve meditasyon yapmak, zihinsel rahatlama sağlayabilir. Bu teknikler, stres hormonlarını azaltabilir ve zihni sakinleştirebilir.
4. Doğa Yürüyüşleri: Doğada zaman geçirmek, stresi azaltmada etkili olabilir. Yeşil alanlarda yürüyüş yapmak, taze hava almak ve çevreyi gözlemlemek, zihinsel rahatlama sağlayabilir.
5. Sosyal Bağlantılar: Aile ve arkadaşlarla vakit geçirmek, duygusal destek sağlayabilir. Sosyal bağlantılar kurmak, stresle başa çıkmada önemli bir faktördür.
6. Hobiler ve Zevkler: Kişinin ilgi alanlarına yönelik aktiviteler, stresten uzaklaşmada yardımcı olabilir. Hobiler, zevk alınan aktiviteler ve yaratıcı uğraşlar stresi azaltabilir.
7. Zaman Yönetimi: Görevleri ve sorumlulukları organize etmek, zaman yönetimine dikkat etmek stresi azaltabilir. Bir plana sadık kalmak, işleri daha kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.
8. Gülme: Gülmek, stres hormonlarını azaltabilir ve genel ruh halini iyileştirebilir. Eğlenceli filmler izlemek, gülmek için zaman ayırmak stresle başa çıkmada etkili olabilir.
9. Teknoloji Molası: Teknolojik cihazlar ve sosyal medya kullanımını sınırlamak stresi azaltabilir.
10. Profesyonel Yardım: Bir danışman veya terapist ile konuşmak, stresle başa çıkma becerilerini geliştirmekte ve duygusal destek sağlamakta yardımcı olabilir.