Türkiye’de HIV ve AIDS Yayılım Hızı Arttı

Türkiye’de son dört yılda her sene ortalama 500 kişi HIV tanısı alırken, 2012’nin ilk 6 ayında bu sayıya ulaşıldı. Bu veriler, son bir yılda Türkiye’deki yayılım hızının en yüksek seviyeye ulaştığını gösteriyor.

Sağlık Bakanlığı’nın Haziran 2012 tarihindeki verilerine göre, Türkiye’de kayıtlı HIV/AIDS vakası 5 bin 740 kişi bulunmakta. 2010 yılında Türkiye’de yeni vaka sayısı 590 iken, 2011 yılında yeni tanı sayısı 726 oldu. Ancak bu sayı 2012’nin sadece ilk 6 ayında 524’e erişti. 

Vaka sayısı 2010 yılında yüzde 16, 2011 yılında ise yüzde 23 oranında artarken, bu oran Ocak -Haziran 2012 döneminde oransal olarak iki kat artarak, yüzde 44’e ulaştı.

Dünya Sağlık Örgütü, 10 ülkeden topladığı verilere dayanarak HIV pozitif kişilerin yüzde 60’dan fazlasının HIV statülerini bilmediğini ön görüyor. 

“AYRIMCILIĞI ÖNLEYEMEZSEK, YAYILIMI DA ENGELLEYEMEYİZ”

Birleşmiş Milletler konu ile ilgili olarak HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS); HIV’e ve HIV ile yaşayanlara karşı ayrımcılık önlenemezse, yayılımın da engellenemeyeceğini savunuyor.

Bilim çevreleri ve insan hakları savunucuları, önyargılar ve ayrımcılığın artmasıyla yayılımın arttığı yününde hem fikir. Ayrımcılık, HIV/AIDS alanında bir kısır döngü yaramakta.  Yani önyargılar ve ayrımcılık; testten kaçınmaya; testten kaçınma, kişinin HIV ile enfekte olduğunu bilmemesine;  bu da yayılımın katlanarak artmasına neden oluyor.

Uluslararası AIDS Tedavi Organizasyonu (EATG) üyesi Fatih Egelioğlu, Türkiye’deki hızlı artışa şu sözleri ile dikkat çekiyor: 

“Bu güne dek HIV’in Türkiye’deki yayılımın gerçek nedenlerinin doğru tespit edilmeyişi ve buna paralel olarak bir aksiyon planının oluşturmaması başlıca etkenlerdir. Toplumun, HIV’in sadece cinsel yolla bulaştığı ve belli gruplara ait olduğu gibi önyargılar ciddi ayrımcılıklara zemin hazırlamaktadır. Oysa HIV ile enfekte kişiler arasında enfeksiyonu almış toplumun her kesiminden insanlar vardır ve HIV gerekli önlemler alınmadığı durumlarda temel 3 yol dışında bulaşmamaktadır.”

TEDAVİYE ERİŞİM HIV YAYILIMINI YAVAŞLATIYOR

UNAIDS tarafından yayınlanan küresel raporlar HIV tedavisine erişiminin artmasının HIV epidemisini yavaşlattığını belgeledi. HIV tedavisi, HIV ile yaşayan kişilerin sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam etmelerine olanak tanırken, aynı zamanda HIV  negatif eşlerine  yüzde 96 gibi yüksek bir oranda HIV bulaştırma riskini düşürüyor. Bu durum hem kişinin, hem de toplumun sağlığı için önemli.

NELER YAPILMALI? 

Fatih Egelioğlu, HIV/AIDS yayılımının azaltılması için yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor;

–    HIV ve AIDS konusunda bilgilendirici etkinlikler yaygınlaşmalı,
–    Erken tanı almayı sağlayacak ücretsiz ve anonim test imkânları sağlanmalı,
–    Prezervatif kullanımı özendirilmeli,
–    Herkesin tedaviye erişimi kesintisiz ve ücretsiz sağlanmalı,
–    Sağlık alanında kişisel bilgilerin gizliliği garanti altına alınmalı,
–    Nefret ve ayrımcılık karşıtı yasalar oluşturulmalı.