Unutkanlığınızın Sebebi Yaşlılık Değil, Fazla Bilgi Olabilir!

Araştırmacılar, yaşlı yetişkinlerin bazen bir şeyleri hatırlamakta güçlük çekmesinin bir nedeninin, gözden geçirilecek çok sayıda anı ve bilginin olması olduğunu söylüyor. Uzmanlar, bu 'beyin dağınıklığı'nın tamamen kötü olmadığını söylüyor. Bu ekstra veriler, karar verme yaratıcılığına yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz yapmanın, sağlıklı beslenmeyi sürdürmenin ve sosyal olarak aktif kalmanın, yaşlandıkça hafızaya yardımcı olabileceğini ekliyorlar.

11 Şubat'ta yayınlanan bir araştırmaya göre, hatırlamadaki zorlukların –yaşlandıkça diğer hafıza zorluklarıyla birlikte– bilgi eksikliğinden değil, çok fazla bilgiden kaynaklanabileceğini teorize ediyor. Başka bir deyişle, yaşlandıkça tek parçayı bulmak için karıştırmamız gereken aşırı miktarda veri ve hatıra olabilir.

Çalışmanın baş araştırmacısı ve Columbia Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi'nde bilişsel sinirbilim alanında doktora sonrası araştırmacı olan Tarek Amer, bulguların yaşlanma, beyin ve hafıza ile ilgili geçmişteki bazı varsayımlara meydan okuduğunu söylüyor.

BELLEK GECİKMELERİ GERÇEKTEN NE ANLAMA GELİYOR?

Amer ve ekibi, 60 ila 85 yaş arasındaki genç yetişkinler ve yaşlı yetişkinler arasındaki bellek depolamayı karşılaştıran araştırmayı inceledi. Bu araştırma, insanların neyi hatırlayıp unuttuğunu görmek için yaratıcı görevleri kapsıyordu.

Yaşlı yetişkinlerin bilgiye tutunduklarını ve çoğunu görmezden gelme yeteneğinden yoksun olduklarını buldu. Amer, hatırlanamayan bir soyadı için "Bu isimden birden fazla kişi hafızada kayıtlı. Doğru olanı bulmak için tüm bunları gözden geçirmeniz gerekiyor" dedi. Amer bu sürece “müdahale” diyor.

Yıllarca kazak ve diğer kıyafetlerinizi yığdığınız büyük bir gömme dolap olarak da düşünülebilirsiniz. En sevdiğin mavi süveterinizi oraya koyduğunuzu biliyorsunuz ama onu bulmak zaman alıyor.

Massachusetts'teki Tufts Tıp Merkezi'nde klinik nöropsikolog olan Thomas Laudate, yaşlı yetişkinlerin beyinlerinin "çok fazla pikselli" bir fotoğraf gibi ayıklamak için bilgi eklediği kavramını tanımladı.

Laudate, Healthline'a bu teorinin –henüz kanıt olarak görmediğini– muhtemelen beynin yaşlandıkça nasıl çalıştığı ve bu konuda neler yapabileceğimiz hakkında daha fazla bilgiye kapı açtığını söyledi.

Laudate, "Anıların temelleri hakkında bize daha fazla bilgi vermemize yardımcı oluyor. Bu teorilerin hafızayı geliştirmek için uygulanabileceği yollar varsa (araştırmak) ilginç olurdu" dedi. 

Amerikan Nöroloji Akademisi üyesi Dr. Glen R. Finney, bulguların şaşırtıcı olmadığını söyledi. Finney, Healthline'a “Bu, bir süredir düşündüğüm bir şey” dedi.

Finney, birkaç yıl önce, bir araştırmanın üniversite öğrencilerine ünlü kişilerin resimlerini gösterdiğini ve ünlü kişinin adını vermelerinin ne kadar sürdüğünü zamanladığını söyledi. Öğrencilere çeşitli isimlerle (ünlü kişilerin ilk isimleri dahil) kaç kişi tanıdıkları soruldu.

Finney, "Ünlü kişiyle aynı isimle ne kadar çok insan tanırlarsa, o isme o kadar yavaş ulaşırlar" dedi. Finney, "Bu, ne kadar çok bilirseniz, aradığınız belirli bilgiyi bulmanın o kadar uzun süreceğini ima ediyor, bu da mantıklı" dedi. Glen Finney “Bunu, yaşadığımız yıllar ve on yıllar boyunca bilgelik biriktirmek için ödediğimiz bedel olarak düşünmeyi seviyorum" ifadelerini kullandı. 

DANIĞIKLIK İYİ OLABİLİR Mİ?

Bu konuda daha iyi çalışmak için beynimizi temizleyebilir miyiz? Ve yapmalıyız?

Amer, araştırmacıların daha derine indikçe, fazla bilginin de iyi bir şey olabileceğini keşfedebileceklerini söyledi.

"Ortaya çıkan bazı kanıtlar, bunun yardımcı olabileceğini gösterdiği"ni söylerken "Bazen birinde (çabayla) elde edilmeyen bilgi diğerinde faydalı olabilir" ifadelerini kullandı.

Finney, bazıları için, dağınıklığı iyi görüyor.

"Her dağınıklık kötü değildir" diyen Finney, "Ne kadar çok bilgiye sahip olursanız, yaratıcılık değirmeni için o kadar çok malzeme olur ve bazen bu dağınıklık yeni fikir ve düşüncelere yol açabilir" diye konuştu.

Amer ise “Bunun her zaman kötü olmadığı fikrine odaklanmak istiyoruz” dedi. Amer, ileri yaşlarda hafızaya yardımcı olabilecek eylemlerle ilişkilendirmek için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini söyledi.

ŞİMDİLİK NE YAPMALI?

Birisinin soyadını hâlâ hatırlamaya çalışıyorsan, yalnız değilsiniz. Uzmanlar, bu son çalışmadan eyleme geçirilebilir şeyler çıkarmak için çok erken olduğunu söylese de, beyninizi iyi çalışır durumda tutmanın yolları var.

Laudate'nin önerisi:

* Düzenli aerobik egzersiz. Her türlü düzenli aerobik hareket yardımcı olur. "Egzersizin faydaları bir hapın içine konsa, milyonlar satardı" dedi.

* Besin açısından yoğun, dengeli bir diyet yapın.

* Entelektüel ve sosyal olarak aktif kalın.

Finney de "Hafızanız üzerinde de çalışabilirsiniz" dedi ve "Daha iyi anlamamız gereken ilginç bir faktör, daha faydalı uygulamaların veya bilgilerin kullanım için ön plana çıkabilmesi için önceden edinilmiş bilgileri unutmanın veya öğrenmemenin değeridir" dedi. "Şimdiye kadar bunu yapmanın en iyi yolu, daha iyi faaliyetleri ve bilgileri kullanmaya ve öğrenmeye odaklanmak ve daha az yararlı dağınıklığı kullanmamak veya uygulamamak" diye ekledi.

Finney ayrıca meditasyona inanıyor:

"Beyni daha az dağınık tutmak için en iyi uygulamaları gerçekten anlatmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu düşünüyorum, ancak olası bir yol, zihni sakinleştirmeye yardımcı olabilecek ve aynı zamanda kasıtlı dikkat üzerinde odaklanmaya yardımcı olabilecek meditasyon yapmak olabilir."

NE İŞE YARAMAZ?

Laudate, "Televizyonda bunun için birçok takviye duyuyorsunuz. Bunlar yararlı değil ve çok pahalı. Öncelikle doktorunuza görünün, vitamin eksikliğiniz olup olmadığını sorun, size rehberlik etmesini isteyin" dedi.

Kaynak: Healthline