Uyku Apnesi, Yaşam Kalitesini Düşürüyor

Uyku apnesi sorununuz varsa, saatler boyu uyusanız bile uyku kalitenizin düşüklüğü yorgun uyanmanıza yol açıyor.

Acıbadem Maslak Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Çağlar Çuhadaroğlu, uyku apnesinin yüzde 2-3 oranı ile yaygın görülen bir durum olduğunu ancak yol açtığı sorunların, dolaylı olması nedeniyle çok önemsenmediğini belirtiyor.

Doç. Dr. Çağlar Çuhadaroğlu, uykuda solunum durması ya da yavaşlaması olarak açıklanabilen uyku apnesinin, vücuttaki oksijen seviyesini düşürdüğünü belirterek, “Bu da derin olan uykuyu yüzeyselleştiriyor. Gece derin uyuyamıyorsunuz, bunun sonucunda da sabah zor uyanıyorsunuz ve gün içinde uykunuz geliyor” diyor.

Uyku apnesinin yarattığı yorgunluk ve uykusuzluk, gün içinde kişinin sık sık uykusunun gelmesine neden oluyor. Kişi uyuyamadığında dikkati dağılıyor, sinirleri geriliyor. Bu da agresif olmasına, trafikte ya da işyerinde çeşitli kazalara yol açıyor. Bu sorunu olan kişiler araba kullanırken uykuya dalabileceğine bunun sonucunda da kazaya neden olabileceğine dikkat çeken Doç. Dr. Çuhadaroğlu, uyku apnesi sorunu olan kişileri, tatil planlarını yaparken uzun süre araba kullanmamaları ve sık sık mola vermeleri gerektiğini konusunda uyarıyor.

Uyku apnesinin toplumda sık görülen bir sorun olduğunu belirten Doç. Dr. Çuhadaroğlu şu bilgileri veriyor:

“Uyku apnesi görülme sıklığı yüzde 2-3 arasında değişiyor. Hekime başvuranların en büyük şikayeti horlama. Horlama, havayolunda tıkanma ve daralma yaşanması, havayolunun çevresindeki yumuşak dokuların titremesine ve küçük dilin sallanmasına neden oluyor. Bunlar sallandıkça ve titredikçe, dışarıya kaba bir gürültü (horlama sesi) çıkıyor. Bu da çevreye rahatsızlık veriyor.”

KİMLER TEDAVİYE İHTİYAÇ DUYUYOR?

Doç. Dr. Çuhadaroğlu, uyku apnesi nedeniyle solunumda görülen düzensizliğin vücutta ne gibi sorunlara yol açtığını şöyle anlatıyor:

“Oksijen yetersizliğinin en fazla neden olduğu hastalık, damarların kasılması ve hipertansiyon. Hipertansiyonun ötesinde bu insanlarda, kalp atışlarında bozukluk olabiliyor. Felçler, hatta uykuda ölümler görülüyor.  Aritmiler ortaya çıkıyor. Uyku kalitesi bozulduğunda gece iyi uyuyamayan kişi eğer öğrenciyse derslerinde, çalışan ise iş yaşamında başarılı olamıyor. Kaliteli uyuyamayanlarda kişilik değişikliği meydana geliyor. Kızgın, bazen depresif eğilimli kişilik farklılıkları görülüyor.  Araba kullanırken uykuya dalabiliyor, bunun sonucunda da kazaya neden olabiliyor.”

BİR GECEDE 600 KEZ SOLUNUMU DURAN HASTALAR VAR

Hastaneye, daha çok sabahları dinlenemeden kalkan, gündüz uykuya meyli olan kişiler, çevrelerinden horladıklarına dair gelen şikayetler nedeniyle başvuruyor. Doç. Dr. Çuhadaroğlu, merkeze gelen kişilerin öncelikle ayrıntılı bir öyküsünü dinlediklerini, ardından da bu kişileri bir gece uyku laboratuvarında uyutarak polisomnografi denen bir aletle izlediklerini anlatıyor. Kişiye takılan 18 elektrot ile solunumundan kalbinin çalışmasına, bacak hareketlerinden beyindeki durumuna kadar birçok veri alınmasını sağlayan polisomnografi için “Kalp elektrosunun 18 katı kadar veri alabilen bir sistem” diye bahseden Doç. Dr. Çuhadaroğlu, elde edilen verilere göre hastalığın derecelendirildiğini belirtiyor.

Gelen hastalar arasında gece boyunca 600 kez solunumu duranlara rastlanıyor. Eğer solunumun durması ya da yavaşlaması 2 dakikayı aşıyorsa hasta uyandırılıyor.  Saatte 5’ten az olan solunum durmasının basit horlama olduğunu dile getiren Doç. Dr. Çuhadaroğlu, izledikleri yönteme ilişkin şu bilgileri veriyor:

“Saatte 15’e kadar solunum durması olan hastaların zayıflamasını istiyoruz. Bir de Kulak-Burun-Boğaz uzmanına yönlendiriyoruz. Hastanın burun tıkanıklığı, iri bademcikleri varsa, küçük dili çok irileştiyse tedavide kulak-burun-boğaz bölümünden yardım alıyoruz. Yaşı 15’in, özellikle de 30’un üzerindeki hastalara CPAP dediğimiz bir maske veriyoruz. Kişinin yatarken taktığı CPAP ile (Continius Positive Airway Pressure-Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı) havayolunun açık kalmasını sağlıyoruz. Havayolu açık kalırsa, hastanın nefesinin durması imkansızlaşıyor. Ancak burada da kritik nokta, burnun açık olması. Burnu tıkalı bir hastaya, burundan hava vererek havayolunu açamazsınız. Böyle bir durumda KBB uzmanları operasyon ile hastanın bu sorununu gideriyor ve cihazı kullanmasını sağlıyor.”

UYKU APNESİ KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜYOR?

Şişmanlarda, çenesi küçük ya da geri olanlarda daha sık görülen uyku apnesi, küçük dili irileşen ya da büyük bademcikleri olanların da sorunu.

NEDENLERİ NELER?

Genetik eğilim söz konusu ama bu genetik eğilimin ağız dil yapısına, şişmanlığa yansıdığı görülüyor. İngiltere kökenli bir çalışma, horlamanın genetik dışında, ailesel olduğunu da gösteriyor. Aile içerisinde herkes aynı genetik özelliği paylaşmıyor yaşam tarzları ve beslenme alışkanlıkları ortak olduğu için bazı hastalıklar tüm ailede birden ortaya çıkabiliyor.

UYKU APNESİNDE CİNSİYET FARKI VAR MI?

• Kadınlarda 40-50 yaş arası (menopoz dönemine kadar) erkeklere göre daha az görülüyor.
• Menopoz dönemi sonrasında kadın ve erkekte görülme oranı eşitleniyor.

UYKU LABORATUVARI EVİNİZE GELİYOR

“Ben hastane ortamında rahat edemem.” diyenler için Acıbadem Maslak Hastanesi’nin sağladığı bir kolaylık var. Eğer uyku kalitenizin evinizde ölçülmesini istiyorsanız, gereken cihazlar ve polisomnografi cihazı yatak odanıza kuruluyor. Bir sağlık görevlisi de evin bir başka bölümüne yerleştirilen bilgisayarlara gelen verileri kaydediyor.

KENDİNİZİ TEST EDİN:
UYKU KALİTENİZDEN EMİN MİSİNİZ?

Aşağıdaki durumlarda, hangi sıklıkta uyuyorsunuz?
(Şıkların yanıt seçenekleri puan tablosunda verilmiştir. )

• Oturur durumda gazete ve kitap okurken,
• Televizyon seyrederken,
• Sinemada ya da tiyatroda,
• Ara vermeden en az bir saatlik araba yolculuğunda,
• Öğleden sonra uzanınca,
• Birisi ile oturup konuşurken,
• Alkolsüz bir öğle yemeğinden sonra, sessiz bir ortamda otururken,
• Trafik birkaç dakika durduğunda, kırmızı ışıkta, arabada beklerken.

PUAN TABLOSU:
0: Hiçbir zaman uyuklamam.
1: Nadiren uyuklarım.
2: Sıklıkla uyuklarım.
3: Her zaman uyuklarım.

Değerlendirme:
0-24 arası değişen toplam puandan 10 ya da daha fazla almışsanız, uyku merkezine başvurmanızda yarar var.