Yanlış Beslenme Obeziteyi Tetikliyor

Çağın sorunu obezite kadın, erkek, yaşlı, çocuk tüm toplumu etkiliyor. Hareketsiz yaşam, sağlıksız beslenme obeziteyi tetikliyor. Kişilerde sağlık sorunlarına da yol açan obezite, sağlık harcamalarının artması nedeniyle ekonomiye de zarar veriyor. Anadolu Sağlık Merkezi’nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Çağatay Demir, konuyla ilgili soruları yanıtladı.

Şişmanlık ülke ekonomisini etkiliyor mu?
Şişmanlığın giderek arttığı günümüzde, şişmanlığın sağlık üzerine olan etkilerinin yanı sıra, şişmanlığın ülke ekonomisinde yarattığı etkikler üzerinde durulmaktadır. Şişman bireylere biçilen yaşam süresi, ideal kilodaki bireylere kıyasla daha düşük olsa da, yapılan çalışmalar şişman bireylerin sağlık harcamalarının, ideal kilodaki bireylere göre daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Öncelikle şişmanlık;

• Türkiye’de 1. ölüm nedeni olan kalp-damar hastalıkları
• Türkiye’de 2. ölüm nedeni olan kanser
• Diyabet
• Eklem hastalıkları
• Karaciğer yağlanması gibi daha birçok hastalığın ortaya çıkma riskini arttırmaktadır.

Amerika’da henüz birkaç gün önce tamamlanmış bir çalışmaya göre, obez bireyler ideal kilodaki bireylere göre yaşamları boyunca sağlık için 15.000 ila 29.000 dolar arasında daha fazla harcama yapıyorlar. Yine aynı çalışmaya göre, kilolu bireylerin kilolarını vermek için harcayacakları para, kilolarına bağlı oluşabilecek harcamalarından kat ve kat daha az.

ŞİŞMANLIĞI SAPTAMAK İÇİN SADECE TARTI YETERLİ DEĞİL

Şişmanlık nasıl saptanır?
Şişmanlığı başlıca iki kategoride değerlendirmek gerekir;
1.Elma tipi şişmanlık (göbek kısmında oluşan yağ birikimi)
2.Armut tipi şişmanlık (kalça ve basen kısmında oluşan yağ birikimi)

Şişmanlığı saptamanın birçok yolu vardır. Ancak burada kaç kilo olduğunuz kadar bu kilonun nerede toplandığı daha da önemlidir. Bu nedenle bir mezuraya ihtiyacınız var demektir. Elma tipi dediğimiz göbek bölgesindeki yağ birikimi kalp-damar hastalıkları, kanser, diyabet, eklem hastalıkları gibi birçok hastalığın ortaya çıkma riskini arttırır. Bu nedenle bel çevresi ideal değerlerin üzerinde olan bireyler, ideal bel çevresine saip olan bireylere göre hastalıklara daha yatkın olacağından yaşam süreleri boyunca daha fazla sağlık için harcama yaparlar.

Yağınızın nerede toplandığını evinizdeki basit tartı size söylemeyeceği için hemen elinize bir mezura alın. En alt kaburga kemiğiniz ile leğen kemiğiniz arasındaki orta noktayı bulun ve mezurayı fazla germeden, göbeğinizi serbest bırakarak ölçüm alın. Sonuçları aşağıdaki tabloya göre yorumlayın.

Türkiye’de 30 yaşını aşkın 5 kadından 3’ü, erkeklerin yarısı bu değerlerin üzerinde. Bel çevresinin yüksek olması ile diyabet riski kadınlarda 3 kat, erkeklerde ise 1.5 kat artmaktadır. 11 cm artması ise kalp hastalığı riskini %37 oranında arttırıyor.  Sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile kanser riskinizi %30-35 oranında azaltmak sizin elinizde.

Bu ölçüleri tutturmak için ne yapmalı?
Bu ölçülere ulaşmak için yapılması gereken; sağlıklı beslenme ve spordur.

Göbek bölgesindeki yağlanmadan kurtulmak için ne yapılmalı?
Diyet yapmadan aşağıdaki önerilere kulak vererek göbek bölgenizdeki yağlanmadan kurtulun;

• Güne tam tahıllı bir ekmek, yağsız peynir ve söğüş sebze ile merhaba deyin.
• Ana ve ara öğünlerin hiçbirini atlamadan günde 6 öğünde beslenin.
• Ara öğünlerinizde glisemik indeksi yüksek olan, muz, incir, üzüm, kavun, karpuz yerine elma, şeftali, armut, kayısı gibi meyveleri tercih edin. Bu meyveleri de kepekli bisküvi ve/veya yağsız yoğurt-süt  ile birlikte tüketin.
• Beyaz ekmek, pirinç, makarna ve beyaz undan yapılmış her türlü besinden uzak durun.
• Tahıl tercihinizi mutlaka, bulgur pilavı, mercimek, kurufasülye, nohut, kepekli ekmek, kepekli makarnadan yana kullanın.
• Şeker ve şekerli besinler göbek bölgenizdeki yağlanmayı arttıracaktır. Bu nedenle uzak durun. Mesela bugünden itibaren çayınıza-kahvenize şeker atmaktan vazgeçin.
• Tatlı ihtiyacınızı meyvelerle gidermeye çalışın.
• Yağ tüketiminizi azaltın, tükettiğiniz yağ ağırlıklı olarak sıvı yağ olsun. Günde 1-2 tatlı kaşığını geçmemek kaydıyla trans yağ içermeyen bitkisel katı yağlar kullanılabilir.
• Haftada 3 gün 30-45dk arasında tempolu yürüyüş yapın.

Kaynak: Anadolu Sağlık Merkezi web sitesi
(www.anadolusaglik.org)