Yaşa Bağlı Yakını Görmeme Bozukluğu

Yaşa bağlı yakını görmeme sorunu kaç yaşlarından sonra ortaya çıkar? Yakın görmeme bozukluğunda etkili olan faktörler nelerdir? Herkes yaşa bağlı olarak yakın görmeme bozukluğu yaşar mı? Bir kişinin gözlüğe ne tür durumlarda ne zaman ihtiyacı olur? Yakın gözlüğüne çok erken başlanması gözün uyum sorununu tembelleştirir mi göz daha çok ilerler mi? Yakın gözlüğü mesafeye göre değişir mi? Üç odaklı merceklerin özellikleri nelerdir? Yakın gözlüğünden kurtulmak isteyen herkese bu ameliyatı yapmak mümkün mü? Gözü bu tür operasyonlara uygun olmayan hastalar da çıkabilir mi? Güneş gözlüğü alırken nelere dikkat etmek gerekir?

Batıgöz Hastanesi’nden Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Banu Acar Sağlığım İçin Herşey’de yaşa bağlı yakını görmeme bozukluğunu anlattı.

‘‘YAKINI GÖRMEME SORUNU 40’LI YAŞLARDA BAŞLAR’’

. Yaşa bağlı yakını görmeme sorunu kaç yaşlarından sonra ortaya çıkar?
“Yaşa bağlı yakını görmeme sorununa presbiyopi denir. Gözün içindeki lens doğuştan itibaren esnektir. Yani uyum yaparak hem yakını hem uzağı aynı anda görmeyi sağlar. 40 yaşından sonra gözdeki lens esnekliğini kaybeder ve yakına bakıldığında uyum yapamaz hale gelir. Bu durumda yakın görmede bozukluk olur. Aydınlık ortamda daha kolay okunabilse de karanlık, loş ortamlarda yakını görme biraz daha çabuk bozulur.”

. Yakın görmeme bozukluğunda etkili olan faktörler nelerdir? Herkes yaşa bağlı olarak yakın görmeme bozukluğu yaşar mı? Yakın görmeme bozukluğu kalıtıma göre değişen bir faktör müdür?
“Herkes yaşa bağlı yakını görmeme sorununu yaşar. Yıllarca hiç gözlük ihtiyacı olmadan uzağı tam görebilen bir kişide 40’lı yaşların başında erken dönemde yakını görememe sorunu başlar. Hipermetrop olup artı 1, artı 2, artı 3 numara gözlük kullanan hastalarda yakını görememe 35-39 yaşlarında başlar. Miyop olan hastaların ise uzun süre yakın gözlük sıkıntıları olmaz.”

‘‘MESAFE DEĞİŞTİKÇE YAKIN GÖZLÜK NUMARASI DA DEĞİŞİR’’

. Bir kişinin gözlüğe ne tür durumlarda ne zaman ihtiyacı olur? Yakın gözlüğüne çok erken başlanması gözün uyum sorununu tembelleştirir mi göz daha çok ilerler mi?
“Gözlük ihtiyacı olan kişinin, görmesini güçleştirmemek için geciktirmeden gözlük kullanması gerekir. Yakını göremeyen kişi belki aydınlıkta durumu biraz idare edebilir ama akşamları okuyamaz ya da uzun okumalarda gözlüğe ihtiyaç duyar. Bu kişiler gözlük kullanmalıdır.”

. Yakın gözlüğü mesafeye göre değişir mi?
‘‘Mesafe değiştikçe yakın gözlük numarası da değişir. Hasta hangi işi yapıyorsa ona göre yakın güzlüğü kullanmalıdır. Normal okuma mesafesi 35 cm, bilgisayar mesafesi yaklaşık 80 cm civarındadır. Yakın gözlüğü kullananların hem yakın okuma hem ofis mesafesi gözlükleri vardır.  İki gözlüğün numarası da birbirinden farklıdır.’’

Doç. Dr. Banu Acar

ÜÇ ODAKLI MERCEKLERLE YAPILAN AMELİYATLAR

. Yakını görmeme bozukluğunun tedavisinde üç odaklı trifokal mercekle yapılan müdahaleler nasıl ameliyatlardır? Üç odaklı merceklerin özellikleri nelerdir?
“Yakın gözlüğü kullanan insanların 4-5 tane gözlüğü vardır ve bu hayatı zorlaştıran bir durumdur.  Hem uzak hem yakın gözlüğü kullanmak işleri biraz daha fazla karıştırır. Bifokal denilen progresif camları kullanan hastaların bu camlara uyum sağlaması biraz daha zordur. Hastalara göz içi mercek yerleştirildiğinde ise hem yakın hem uzak gözlüklerinden ölene kadar kurtulmuş olurlar. Bu durumda katarakt ameliyatı biraz daha erkene alınmış olur. Hastanın ciddi bir yakın görme şikayeti varsa ve ‘45 yaşında ben artık gözlük kullanmak istemiyorum, aktif çalışıyorum’ diyorsa detaylı muayeneleri yapıldıktan sonra hasta da uygunsa göz içi mercek yerleştirebilir. Bu ameliyat 70-80’li yaşlarda olunan katarakt ameliyatının aynısıdır. Sadece katarakt gelişmediği için lens daha şeffaftır. Sadece uzak görmeyi sağlayan monofokal lensler uzun yıllar kullanıldı. Daha sonra multifokal lensler ve bifokal denilen iki odaklı mercekler çıktı. Bu merceklerden sonra hasta sadece yakını ve uzağı görebiliyor ara mesafe denilen 80 cm ofis mesafesini göremiyordu. Günümüzde artık trifokal mercekler var. Trifokal mercekler hastaya takıldığında hasta hem yakını hem ara mesafeyi hem de uzağı görebilir.”

. Trifokal merceklerin kontakt lens olarak kullanılan versiyonları var mı?
‘‘Henüz üretilmedi. Kontakt lensler sadece bifokalda var.”

‘‘AMELİYAT 15 DAKİKA SÜRÜYOR’’

. Ameliyat nasıl yapılıyor? Kişinin hastanede kalması gerekiyor mu?
“Kolay bir ameliyattır. Katarakt gelişmemiş olduğu için lens sert değildir. Topikal damlayla hastanın gözü uyuşturulur. 10-15 dakika süren bir ameliyat sırasında lens aspire edildikten sonra mercek yerleştirilip ameliyat tamamlanır. Ameliyat sonrası dönemde hasta sadece göz damlaları kullanır. Hasta isterse ameliyattan sonraki gün kontrole geldikten sonra iş başı yapabilir. Ancak 1 hafta 10 gün denize ve havuza girmemeli ve makyaj yapmamalıdır. Hasta 1 hafta sonra rutin hayatına dönebilir:’’

. Yakın gözlüğünden kurtulmak isteyen herkese bu ameliyatı yapmak mümkün mü? Gözü bu tür operasyonlara uygun olmayan hastalar da çıkabilir mi?
“Hasta diyabetse daha sonra oluşabilecek retina problemleri engellenemediği için mutlaka bu lenslerden uzak durmalıdır. Ayrıca ailesinde yaşa bağlı makula dejenerasyon hikayesi olan ya da  korneal bir problemi bulunan hastalara da lensler önerilmez.”

. Yakın gözlüğünden kurtulmanın başka çözümü oluyor mu? Yaşa bağlı yakını görmeme bozukluğunda lazerin yeri var mıdır?
“Doğru hasta seçildiği takdirde lazerle de yakını görmeme sorunu düzeltilen hastalar oldu. Ama  yine de çok fazla yüz güldürücü sonuçlar alınamadı.”

YAN ETKİLERİ VAR MI?

. Üç odaklı mercek takılan hastalarda birtakım yan etkiler çıkabilir mi?
“Hastanın göz için normal muayenesi yapıldığında hastaya gece görme sıkıntınız olabilir ya da olmayacak diye söylenir. Bifokal merceklerde ‘ay ışığını parçalı görüyorum, sokak lambaları yansıyor, araba farları gözümü rahatsız ediyor’ gibi şikâyetler görülürdü. Bu nedenlerden dolayı trifokal göz içi lensler biraz daha geliştirilmiş bir teknikle üretildi. Hastalar genelde bunlardan şikâyetçi değiller. Ölene kadar göz içinde kalacağı için numarada da herhangi bir değişiklik olmayacak. İçeriye odaklı mercek konulduğu için hasta 45-50 yaşında nasıl görüyorsa 75-80 yaşında da aynı şeyleri görecek.”

. Ameliyat öncesi muayene ve ön tetkik ne kadar sürüyor?
“Hastanın geldiği gün muayenesi yapılıp, eğer her şeyi uygunsa aynı gün bir gözü ameliyat edilebilir. Ertesi gün ameliyat sonrası kontrolü yapılır. Hasta dinlensin diye arada bir gün boşluk bırakılır. Dördüncü gün de diğer gözü ameliyat edilir. Toplam 5-6 gün içinde hastanın iki gözü de ameliyat edilmiş olur.”

. Güneş gözlüğü alırken nelere dikkat etmek gerekir?
“Güneş gözlükleri ultraviyole korumalı olmalıdır. Ultraviyole filtresi yoksa eğer, ortam karardığında göz bebekleri daha çok genişlediği için yarardan çok zarar getirmiş olur. Ultraviyolesiz olan camdan daha çok güneş ışığı retinaya gelir. Daha geniş çerçeveli gözlükler daha avantajlıdır. Güneş ışığını içeriye daha az alırlar. Ayrıca göz çevresi de güneş ışınlarından korunmuş olur. Daha fazla gözbebeğini büyütüp daha çok ışın içeriye almamak için çok koyu camlardan uzak durmak gerekir.”