Yeşilay ve Sağlık Bakanlığı’ndan Dumansız Hava İçin İşbirliği!

Esra Kazancıbaşı ile sağlık

Akıllı telefonuma “yeşil dedektör” uygulamasını hemen indirdim.  Müşterilerinin sigara içmesine göz yuman işletmeler hakkında şikayetçi olunması için Yeşilay çok faydalı bir uygulama geliştirmiş. Ücretsiz bir sağlık uygulaması bu. Bulunduğunuz konuma göre restoran, kafe, pastane gibi seçenekler önünüze çıkıyor. Kapalı alanda sigara yasaklarına uymayan mekanı listede bulup işaretleyip gönderiyorsunuz. Sonrası mı? Bu bildiriminiz Sağlık Bakanlığı’nın saha denetim ekiplerine ulaşıyor.  Onlar da ihlal bildirimi yapılan mekana ulaşarak denetimlerini ve gerekli işlemleri yapıyorlar.

Peki ya, gittiğiniz restoran Yeşilay’ın mobil uygulamasında bulunmuyorsa? Dert etmeyin. Çünkü uygulama bu duruma da bir çözüm sunuyor. “Mekanı listede bulamadım” seçeneğine girip, sizi pasif içiciliğe maruz bırakan mekanın adını ve adresini yazmanız yeterli.

YEŞİL DEDEKTÖRÜ ÜCRETSİZ İNDİR, SİGARA İHLALİNİ BİLDİR!

Mekanları sigara dumanından geçilmeyen, “Kapalı alanda sigara yasak, neden sigara içilmesine göz yumuyorsunuz?” diye sorduğumda “Tavanımız açılır kapanır ama…” diye yanıt veren ilk mekanda bu uygulamanın etkisini ve başarısını test edeceğim. Sağlık Bakanlığı’nın saha denetim ekipleri ne kadar sürede gelecekler? Onlar geldiğinde ellerdeki sigaraların, masalardaki leş gibi kokan kül tablalarının bir anda nasıl stres kaynağı olduğunu izleyeceğim.

Yeşil Dedektör uygulaması akıllı telefonlara ve tablet bilgisayarlara Appstore ve Google Play platformlarında ücretsiz olarak indirilebiliyor. Pilot olarak İstanbul ve Ankara’da başlayan mobil uygulama 41 bin kullanıcıya ulaşmış. Sağlık Bakanı Recep Akdağ ile Yeşilay Genel Başkanı Mücahit Öztürk’ün katıldığı toplantıyla önceki gün tüm illerde aktif hale getirildi. Uygulamaya şimdiye kadar eklenen mekan sayısı 216 bin. İhlal bildirimi sayısı ise 11 bin.

PASİF İÇİÇİLERİN SAĞLIĞI TEHLİKEDE AMA…

Kül tablasındaki yanan sigaradan çıkan toksik gaz, pasif içiciler için büyük risk oluşturuyor. Filtreli ya da filtresiz, düşük katranlı ya da nikotinli sigara dumanına maruz kalma,  dumanın oranı, kapalı yerin boyutu, solunan miktar, maruz kalma süresi gibi değişik faktörler pasif içicilikle gelen sağlık risklerini etkiliyor.

Sigaranın özelikle gençlere ve pasif içicilikle de topluma verdiği zararı azaltmak amacıyla yenilikçi çalışmalar yaptıklarını söyleyen Yeşilay Genel Başkanı Öztürk’ün şu sözlerine sigara içmeyen biri olarak katılmamam mümkün mü?

“Başka birini  sigara dumanına maruz bırakmak bir insan hakları ihlalidir. Sigara içsin ya da içmesin tüm vatandaşlarımızın sigara içmeyenlerin haklarını koruması gerekiyor. Bu uygulama hak ihlallerinin önüne geçecek, ihlalleri bildirmeyi kolaylaştıracak ve dumansız hava sahasına katkı sağlayacak”

Sigarayı Bırakma Gününde Türkiye genelinde aktif hale getirilen “Yeşil Dedektör” uygulamasıyla ilgili konuşan Sağlık Bakanı Akdağ ise,  “Çarpraz denetim modellerine geçtik, bir şehirdeki denetçileri başka şehre gönderdik” diyor. Bunun bir adım ötesinde sigara denetim ekiplerinin görev alanlarına belirli sürelerle rotasyon getirilmesi bence yerinde olur.

NARGİLE KAFELER, BARLAR VE HASTANELER UYGULAMAYA DAHİL Mİ?

Uygulama, konumunuza göre size seçenekler sunuyor. İstanbul’da merkeze nispeten uzak bir ilçede yaşadığım için önüme çıkan seçenekler biraz sınırlı. Bu yüzden sormak istiyorum. Yeşil dedektör sigara ihlalinin en çok yapıldığı yerler olan barların da listesini içermekte midir? Yoksa listede sadece restoran ve kafe gibi mekanlar mı vardır? Nargile kafeler de listeye eklenmiş midir? Denetim ekiplerine nargile içilen mekanları da şikayet edebilir miyiz? Hastane kafelerinin açık alanlarındaki, hastane bahçelerindeki sigara ihlalleri hakkında da yeşil dedektörü kullanabilir miyiz?

SİGARA İÇME ÖZGÜRLÜĞÜ MÜ, BAŞKALARININ SAĞLIKLI YAŞAMA HAKKI MI?

Kapalı alanlarda sigara içilmesine yasak getiren kanun çıktığında en çok sevinenlerdenim. Çünkü eski bir basketbolcu olarak  hiç sigara kullanmadım. Kalp ve KOAH hastası eşim de günde iki paketten fazla içtiği sigaraya yaklaşık 15 yıl önce “elvada” dedi. Evimizden yıllar önce kül tablalarını kaldırdık. Sigara içmek isteyen arkadaşlarımıza, akrabalarımıza balkonumuzu gösterdik.

4 binden fazla sağlığa zararlı maddeyi içinde  bulunduran, dünyada 5 milyon, Türkiye’de ise 100 bin kişinin ölümüne neden olan sigarının getirdiği risklere karşı elbette kendimin ve eşimin sağlığını korumak isteyeceğim. Elbette, yasayı ihlal eden işletmelere karşı “Yeşil Dedektör” uygulamasının en aktif kullanıcılarından biri olacağım.

Dumansız bir gelecek, çocuklarımıza, torunlarımıza sağlıklarıyla ilgili bırakacağımız  en büyük miras. Kendi sağlığınızı düşünmeyip sigara kullansanız bile, “Kimse benim sigara içme özgürlüğüme karışamaz” demek yerine, başkalarının sağlıklı yaşama haklarına saygı duymak lazım. Ne olur açık alanda içseniz sigaranızı? Kimse buna karışmıyor ki! Tek istenen kapalı alanlarda çocukların, gençlerin, yaşlıların sağlığını hiçe sayacak davranışlarda bulunmamanız.

Esra Kazancıbaşı Öztekin

sagligimicin@gmail.com

Not: Bu yazı 11 Şubat 2017  tarihinde Yenibirlik Gazetesinde yayımlandı.