Yumurta Dondurma Yöntemi Nedir?

Yumurta dondurma işlemi nedir? Yumurta dondurma işlemi kimlere önerilir? Yumurta dondurma işlemi nasıl yapılır? Yumurta donduran evli çiftler ayrılık durumunda nasıl bir yol izler? Dondurulan yumurtalar ne kadar saklanabilir? Tüp bebek tedavisi için ne kadar yumurta toplanır? Erken yumurta yetmezliği nedir? Geç evlenmeyi düşünen kadınlar da yumurta dondurma işlemine başvurabilir mi? Yumurta dondurma işlemi için bir kadının maksimum yaşı ne olmalıdır? Kadınlarda yumurta rezervini gösteren testler nelerdir?

Medical Park Göztepe Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Yrd. Doç. Dr. Aynur Erşahin Yumurta dondurma işlemi hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Yumurta dondurma işlemi nedir?
“Yumurta dondurma işlemi, kadınların yumurtalıklarındaki olgunlaşmış yumurtaların alınarak ileride gebelik planlaması olduğunda kullanılması ve saklanması işlemidir. Şu anda oldukça yaygın olarak yapılmakta ve birçok kadın yumurta dondurmak için başvuruda bulunmaktadır.”

KANSER TEDAVİSİNDE YUMURTA DONDURMA İŞLEMİ

. Yumurta dondurma işlemi kimlere önerilir?
“Öncelikle kanser tedavisi (meme kanseri, kan hastalıkları, lösemi, lenfoma özellikle non-hodgkin lenfoma ya da hodgkin lenfomalar) gören kadınlar tedavi öncesi yumurtalıkları dondurmak için başvurmaktadır. Çünkü kanser tedavisi sırasında alınacak kemoterapi ilaçları ya da radyoterapi/ışın tedavisi yumurtalık hücrelerine oldukça zarar verir. Bu zarar geriye dönüşümsüz olduğu için ileride gebelik isteği olan ya da daha henüz çocuk sahibi olmayan bekar kadınlara yumurta dondurmaları tedaviye başlamadan önce önerilir. Sağlık Bakanlığı da yumurta dondurma işlemini yasal olarak çıkartmıştır. Erken yumurta yaşlanması ya da yumurta rezervi, yumurta kapasitesi azalan kadınlara da artık yumurta dondurma işlemi rahatlıkla yapılmaktadır. 2014 yılından önce sadece kanser hastalarına yumurta dondurma işlemi yapılabiliyordu.”

DONDURMA İŞLEMİ NASIL YAPILIYOR?

. Yumurta dondurma işlemi nasıl yapılır?
“Yumurta dondurma işleminde, normal adetle birlikte adetin ikinci veya üçüncü günü yumurtalıkları 10 gün süreyle hormonlarla uyararak, yumurtalıklardaki o ay için gelişecek çoklu sayıdaki yumurtalığı geliştirmek amaçlanır. Süreç, 9-10 gün gibi oldukça kısadır. Hasta 2-3 günde bir yumurta takibine gelerek bu işlemi tamamlar. Anestezi altında ağrılı bir işlem değildir. Ameliyathane koşulları gerekmez. Hasta bir iğne yardımıyla 5-10 dakika uyutulur ve vajinal yollarla ultrason eşliğinde yumurtalar toplanır. Bekar biriyse karından iğne yardımıyla girilerek yumurtalar tek tek ultrason eşliğinde toplanarak bu işlem gerçekleştirilir.”

. Yumurta donduran evli çiftler ayrılık durumunda nasıl bir yol izler?
“Evli çiftlerde ayrılık durumunda her iki taraf da hak sahibi olur. Çünkü embriyo transferi sırasından mutlaka çiftler birlikte çağırılır; dondurma ve çözme işlemi sırasında imzaları alınır. Ama yumurta sadece kadına ait olduğu için boşandıktan sonra da kadın tek başına gelip bu yumurtalarının kullanılmasını isteyebilir. Tabii eşinin mutlaka rızası ve imzası olmalıdır. Çünkü ileride miras davaları gündeme gelmektedir.”

Yrd. Doç. Dr. Aynur Erşahin

. Dondurulan yumurtalar ne kadar saklanabilir?
“Dondurulan yumurtaların saklanma süresi şu anda 5 yıl olarak söylenir. Ama onay alındıktan sonra 7-10 yıl kadar da yumurtalar saklanabilir.”

TÜP BEBEK TEDAVİSİNDE YUMURTA DONDURMA

. Tüp bebek tedavisi için ne kadar yumurta toplanır?
“Yumurtalıklar hormonlarla uyarılır ama o ay elde edilen yumurta sayısı 6-7 olur. Havuz yapılarak o ay gelişen yumurtalar toplanır; 1 ya da 2 ay sonra tekrar gelişen yumurtalar havuza ilave edilerek yumurta sayısı en az 10-15 arasında tutulur. Böylece tek bir tüp bebek denemesi için değil; birkaç deneme amacıyla saklanmış olur.”

ERKEN YUMURTA YETMEZLİĞİ

. Erken yumurta yetmezliği nedir?
“Erken yumurta yetmezliği bir kadının 40 yaşından önce adet döngüsünün giderek azalması veya tamamen ortadan kalkması anlamına gelir. Erken yumurta yetmezliğini artık oldukça sık görülmektedir. Hava kirliliği, hormonlu yiyeceklerin ve işlenmiş gıdaların hayatımıza girmesi ile beslenme şartlarının değişmesi, düzenli spor yapma alışkanlığının olmaması gibi nedenlerle artık kadınlar daha erken yaşlarda menopoza girmektedir. Bazen de ailevi nedenlerle erken menopoz durumu oluşur. Annesinde, halasında, teyzesinde, kız kardeşinde  erken bir menopoz durumu olan kadınlar, erken yumurta yetmezliği, erken menopoz tablosuyla karşımıza gelirler.”

YUMURTA DONDURMA İŞLEMİ İÇİN ERKEN DAVRANMAK ŞART

. Geç evlenmeyi düşünen kadınlar da yumurta dondurma işlemine başvurabilir mi?
“Şu anda yaşam koşulları, gerek kadınların kariyer yapma istekleri veya geç evlilikler gibi nedenler birçok kadını artık geç anne olmaya itmektedir. Böyle bir durumda da yumurta sayısı azaldığı gibi bazen dondurmaya bile imkan kalmamaktadır. O yüzden bütün kadınlar mutlaka erken dönemde yumurtalıklarını kontrol ettirip, yumurta kapasitelerini kontrol ettirmelidirler.”

. Yumurta dondurma işlemi için bir kadının maksimum yaşı ne olmalıdır?
“Yumurta dondurmak için başvurulabilecek en doğru ve sağlıklı yaş 35 yaştan öncesidir.  Çünkü 40’lı yaşlardan sonra yumurta sayısı azaldığı gibi yumurta kalitesi de azalır. Yumurtalık kalitesi azaldığında, dondurulup çözme işlemine maruz kalan yumurtalar canlı olarak çıkmayabilir.”

YUMURTA REZERVİNİ GÖSTEREN TESTLER

. Kadınlarda yumurta rezervini gösteren testler nelerdir?
“Bir kadın mutlaka yıllık jinekolojik muayenesine gitmelidir. Bu muayeneler sırasında kadının ultrasonla yumurta kapasitesi ölçülür. Aynı zamanda en önemli kan testlerinden olan AMH (Anti-müllerian hormon) testi, yumurta kapasitesini en iyi şekilde gösterir. Ayrıca FSH ve östrojen hormonlarının da takibiyle yumurta kapasitesi anlaşılabilir. AMH testi genelde her dönemde yapılabilir; aç veya tok fark etmez. Adetten bağımsız olarak yapılır. Ama FSH ve E2 estradiol hormon testleri daha çok adetin 2. veya 3. günü yapılır. Ultrason muayenelerinin de genellikle adetli bir dönemde 2. veya 3. günü yumurta kapasitesini belirlemek için yapılması önerilir.”