Yumurtalık Ve Meme Kanserinde Gen Testleri

Ocak 18, 2021 - 12:09

Kadın sağlığını tehdit eden hastalıkların başında gelen meme ve yumurtalık kanserlerinde ailevi etkenlerin rolü büyük. Artık bazı gen testleri ile bu riski taşıyan kadınları önceden belirlemek ve gereken önlemleri almak mümkün.

Meme ve yumurtalık kanserleri, kadınlarda en çok görülen kanser türlerinin başında geliyor. Öyle ki kırklı yaşlardan sonra kadınların yaklaşık yüzde 10 kadarında meme, yüzde 1.4’ünde ise yumurtalık kanseri oluşuyor. Meme ve yumurtalık kanserlerinin nedeni kesin olarak bilinmiyor. Ancak bu kanserlerin yaklaşık yüzde 10’unu ailesinde daha önce meme – yumurtalık kanseri olanlarda oluşturuyor. Acıbadem Sağlık Grubu Hastaneleri Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Fuat Demirkıran ailevi meme – yumurtalık kanserleri olarak adlandırılan bu kanser türleriyle ilgili şunları söylüyor: “Ailelerinde 2 veya daha fazla birinci derece yakınında yumurtalık kanseri olanların yumurtalık kanserine yakalanma olasılığı belirgin olarak artar. Ailevi yumurtalık kanserlerinin önemli bir bölümü ailede kuşaktan kuşağa geçen genetik hasarlar sonucunda ortaya çıkar.”

Hasarlı genler

Bir ailede son 3 kuşak içinde 2 veya daha fazla meme – yumurtalık kanseri olması iki olasılığa işaret ediyor. Birincisi tesadüfi sebepler. İkinci olasılık ise, ailede meme- yumurtalık kanseri ile ilişkili bazı genetik hasarların olması ve bu genlerin aile bireylerine kuşaktan kuşağa yayılmasıdır. Prof. Dr. sorumlu iki genden bahsederek şunları söylüyor: “ Bu genlerden biri BRCA 1 diğeri ise BRCA 2 genidir. Herhangi bir kadında BRCA 1-2 geninde hasar varsa bu kadında meme-yumurtalık kanseri görülme olasılığı yüzde 60-80’lere kadar yükselir. Başka bir deyişle bir bireyin BRCA1 ve 2 genlerinde hasar olması oldukça önemli bir konudur. BRCA 1 ve 2 gen hasarları bazı laboratuar araştırmalar ile saptanabilmektedir.”

Gen testleri

Bir ailenin kadın bireylerinde BRCA 1 ve 2 gen hasarı olma olasılığı yüzde 10’un üzerinde ise o kişiler için genetik araştırmanın gündeme gelmesi gerekiyor. Prof. Demirkıran Acıbadem Hastanesi bünyesinde yapılabilen bu özel testlerle ilgili şu bilgileri veriyor: “ BRCA 1 ve 2 gen testlerinin yapılmasındaki temel amaç BRCA 1-2 gen hasarlı kadınları saptamaktır. Böylece yaşamları boyunca meme-yumurtalık kanseri görülme olasılığı %60-80 olan kadınlarda bu kanserlerin oluşmasını önleyici çalışmalar yapılabilecektir. Ayrıca bu kadınlara özellikle 35 yaşından sonra 6 aylık aralıklar ile bazı testler yapılarak hastalığın erken dönemde yakalanması sağlanabilir. Kısacası genetik araştırma yapılmasındaki amaç ailevi meme-yumurtalık kanserlerinin oluşumunu önlemek veya hastalığı erken dönemde tanımaktır.”

Kimler risk altında?

Bu gen testleri kanser riskini önceden saptamak gibi önemli bir özelliğe sahip. Elbette genetik araştırmaların yapılmasının bazı kuralları var. Öncelikle bu testlerin sadece risk taşıyan kadınlara yapılması gerekiyor. Prof. Dr. Demirkıran test yapılması önerilen kadınları şu şekilde sıralıyor: