Zamana Karşı Yarış: Kalp – Akciğer Canlandırması

Kalp-akciğer canlandırması nedir? Kalp-akciğer canlan­dırmasına ne tür durumlarda ihtiyaç duyulur? Kimlerde ani kalp durması riski yüksektir? Bir kişinin kalp-akciğer canlandırmasına ihtiyaç duyduğunu gösteren işaretler nelerdir? Kalp-akciğer canlandırması ani ölümlerin önlen­mesinde nasıl bir öneme sahiptir? Kalp masajına ve suni solunuma ne kadar süre devam edilmelidir? Çocuklarda kalp-akciğer canlandırması yetişkinlerden farklı mıdır? Kardiyopulmoner resüsitasyonla yaşama döndürülen kişiye bu aşamadan sonra hangi tedaviler uygulanır? Kalp-akciğer canlandırması ile kalbi yeniden çalıştırılan hastalar nelere dikkat etmelidirler? Yanlarında bulundurmaları gereken bazı ilaç ya da cihazlar var mıdır? Merak edilen bu tür soruları Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği Genel Sekreteri ve aynı zamanda Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekeriyya Alanoğlu yanıtlıyor.

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin ile Nihal Yazan’ın anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisi konusunda uzman 15 hekimle yaptığı söyleşilerden oluşan ‘‘Sorular ve Yanıtlarla Anestezi’’ kitabında yer alan röportajın işte bazı bölümleri:

. Halk arasında “kalp-akciğer canlandırması” olarak bilinen “kardiyopulmoner resüsitasyon” ya da kısaca “CPR” nedir?
“Kalp-akciğer canlandırması, hastanın duran kalbinin ve duran solunum işlevlerinin yeniden kazandırılması demektir. Kalbin ve do­laşımın durmasından birkaç saniye sonra oluşan şuur kaybının devam etmesi beyin fonksiyonlarının yavaş yavaş gerilemesine neden olur. Normal şartlarda bu durum beş ila altı dakika sürer. Beyin hücrelerinin ölümü ile de geri dönüşümsüz ‘beyin ölümü’ gerçekleşir. Duran kalbin ve solunumun yeniden sağlanması, beynin kanlanmasının devamı için göğüs masajı ve solunum işlemi yapılır. Bu işlemlere de kalp ve akciğerin yeniden çalıştırılması ya da ‘kardiyopulmoner resüsitasyon’ denir.”

. Kalp-akciğer canlandırmasına ne tür durumlarda ihtiyaç duyulur?
“Normal hayati fonksiyonları olan ve farkındalığı yaşayan bir kişinin aniden şuurunu kaybetmesi, düşmesi, bayılması, nabzının alınamaması ve çaba harcanmasına rağmen buna yanıt vermemesi durumunda hastalar kardiyopulmoner resüsitasyona yani kalp-akciğer canlandırmasına adaydır.”

. Kalp-akciğer canlandırması hangi uygulamaları kapsar?
“Kalp-akciğer canlandırmasında ilk aşamada öncelikle göğüs masajı (göğüs kompresyonu) ve suni solunum yapılır. Alet edevat ile ilaçlara ulaşıldığı anda ise ileri yaşam desteği sağlanır. Bu da ilaçlarla ve kalbe şok uygulayan cihaz defibrilatörlerin kullanılmasıyla yapılır.”

ANİ KALP ÖLÜMÜ RİSKİ KİMLERDE DAHA YÜKSEKTİR?

. Ani kalp durması nedir?
“Ani kalp durması kalbin; enfarktüs, pıhtı atması, ritim bozukluğu (aritmi) gibi sebeplerden dolayı ileriye doğru kanı pompalama fonksi­yonunu yerine getirememesi ve işlevini durdurmasıdır. Kalp masajıyla kalbin tekrar çalıştırılarak pompalama fonksiyonunu yeniden kazan­ması mümkün olabilmektedir.”

. Kimlerde ani kalp durması riski yüksektir?
“Kardiyak problemi olan, daha önce kalp krizi geçiren, kalp kapak hastalığı ve aritmi sorununa sahip, şeker hastalığı, yüksek tansiyon gibi dolaşım sistemini yakından etkileyen problemleri bulunan hasta­larda ani kalp durması riski yüksektir. Ayrıca doğuştan kardiyak yapı bozukluğu olan çocuklar ani kalp durması açısından risk grubuna girmektedir.”

. Bir kişinin kalp-akciğer canlandırmasına ihtiyaç duyduğunu gösteren işaretler nelerdir?
“Şuur kaybı, ağrılı uyarıya rağmen uyandırılamama, nabız ve so­lunum yokluğu kalp ve akciğer canlandırmasına ihtiyaç duyulduğunu gösteren işaretlerdir. Bütün bu işaretler ayrıca kişide kalp durması (kardiyak arrest) olduğunu düşündürür.”

. Kalp-akciğer canlandırmasına başlamadan önce nelere dikkat edilmelidir?
“Kalp-akciğer canlandırmasına başlamadan önce mutlaka hastanın şuurunun ve nabzının olmadığı, uyandırılamadığı teyit edilmelidir. Sağlık çalışanları için nabız almak önemlidir. Oysa sağlık çalışanı olmayan kişiler şuuru olmayan, uyandırılamayan ve solumayan bir hastayla karşı karşıya kaldıklarında, nabzı da alamadılarsa, kalbinin durduğunu düşünebilirler.”

KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR

• Kalp-akciğer canlandırması için doğru nabız nasıl alınmalıdır?
• Kalp-akciğer canlandırması nasıl yapılmalıdır?
• Kalp-akciğer canlandırmasının yapılmaması gereken vakalar da var mıdır?
• Kalp-akciğer canlandırması ani ölümlerin önlenmesinde nasıl öneme sahiptir?
• Kalp-akciğer canlandırmasında zamanın nasıl bir önemi vardır?
• Kalp-akciğer canlandırmasına ne kadar süre devam edilme­lidir?
• Kardiyopulmoner resüsitasyon ne zaman sonlandırılmalıdır?
• Kalp-akciğer canlandırması hangi ortamlarda uygulanmalıdır?
• Bu konuda uluslararası standart var mıdır?
• Kalp-akciğer canlandırmasında ekibin ve ekipmanların önemi nedir?
• Elektro şok cihazları yani defibrilatörler nedir? Defibrilatör tipleri konusunda bilgi verir misiniz?
• Kalbe şok nasıl yapılır?
• Kalp-akciğer canlandırmasının tüm adımlarını öğrenmek için ne kadar süreli bir eğitim gereklidir?
• Çocuklarda kalp-akciğer canlandırması yetişkinlerden farklı mıdır?
• Yenidoğanlara kardiyopulmoner resüsitasyon nasıl uygulanır?
• Kalp-akciğer canlandırmasıyla hayata döndürülen kişiye bu aşamadan sonra nasıl tedaviler uygulanmalıdır?
• Ani kalp ölümü riskine maruz kalan bir hastanın tekrar aynı sorunla karşılaşma riski diğer insanlardan daha mı yüksektir?
• Kalp-akciğer canlandırmasıyla hayata döndürülen bir hastanın yakınlarına düşen sorumluluklar nelerdir?
• Kalp-akciğer canlandırmasıyla hayata döndürülen hastalar yaşamlarında nelere dikkat etmelidirler?
• Kardiyopulmoner resüsitasyonla hayata döndürülen bir ki­şinin yanında bulundurması gereken ne gibi ilaçlar ya da cihazlar vardır
• Türkiye’de çoğu kişinin ilk yardımın nasıl yapılacağı konu­sunda bilgisi yok. Bunun faturasını ülke olarak nasıl ödüyoruz?
• Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği ani kalp ölüm­lerini engellemek amacıyla “Hayata El Ver” isimli bir proje başlattı. Projenin içeriğinden ve hedeflerinden bahseder misiniz?
• “Hayata El Ver” projesi ne kadar devam edecek?

 ANESTEZİ KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan ‘‘Sorular ve Yanıtlarla Anestezi’’ kitabında ameliyata hazırlık döneminde yapılması gerekenlerden genel, bölgesel ve lokal anesteziye kadar pek çok konu yer alıyor. Çocuklarda, yaşlılarda, kalp ve KOAH hastalarında anestezi uygulamalarıyla ilgili bilgilendirici söyleşiler bulunuyor.

Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin ile Nihal Yazan’ın imza attığı kitap, Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği’nin katkılarıyla hazırlandı. 15 hekimle söyleşi yapılan kitapta, anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisiyle ilgili merak edilen yüzlerce sorunun yanıtı yer alıyor:

. Anestezi Nedir, Ne İşe Yarar?

. Güvenli Anestezi Nedir?

. Anestezi Uzmanları Neler Yapar?

. Genel Anestezi

. Bölgesel Anestezi

. Sedasyon

. Lokal Anestezi

. Özellikli Durumlarda Anestezi

. Çocuklarda Anestezi

. Yaşlılarda Anestezi

. Kalp Hastalarında Anestezi

. Diş Tedavilerinde Anestezi

. Hamilelikte Anestezi

. Ağrısız Doğum

. Anestezi Uzmanınız ve Siz

. Hastaların Sorumlulukları

. Ameliyat Dönemi (Perioperatif) Bakım ve Tedavi

. Anestezi Uzmanınız Hep Yanınızda!

. Palyatif Bakım

. Anestezi ile İlgili Yanlış Bilinenler

. 23 Soruda Anestezi

. Vücudun Alarm Sinyali: Ağrı

. Ağrıları Dindiren Bölüm: Algoloji

. Girişimsel Ağrı Tedavisi

. Kanser Ağrılarının Tedavisinde Girişimsel Yöntemler

. Ağrı Tedavisinde Doğrular-Yanlışlar

. Kemoterapiler Bu Yöntemle Daha Güvenli

. Kalp-Akciğer Canlandırması

. “Hayata El Ver”

KİTAPTA RÖPORTAJI YER ALAN UZMANLAR

Kitapta anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisi konularında söyleşileri yer alan hekimlerin isimleri soyadı sırasına göre şöyle sıralanıyor:

Prof. Dr. Zekeriyya Alanoğlu, Prof. Dr. Neslihan Alkış, Prof. Dr. Mustafa Bayar, Prof. Dr. Hülya Bilgin, Prof. Dr. Güner Kaya, Prof. Dr. Yüksel Keçik, Prof. Dr. Hasan Koçoğlu, Prof. Dr. Ercan Kurt, Prof. Dr. Ömer Kurtipek, Dr. Fikret Kutlu, Prof. Dr. Feyhan Ökten, Prof. Dr. Gül Köknel Talu, Prof. Dr. Emine Nur Tozan, Doç. Dr. Tuğhan Utku ve Prof. Dr. Dilek Yörükoğlu.

www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin beşinci kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Anestezi”ye D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ulaşabilirsiniz. Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün.

Sağlığım İçin Her Şey Sağlık Kitapları Serisi’nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler”, “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları”, “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet” ve ‘‘Sorularla ve Yanıtlarla Romatoid Artrit’’ konulu kitapları da bulunuyor.