Zayıflama Hapları Neden Öldürüyor?

ÖZEL HABER: Demet DEMİRKIR

Bitkisel ürün adı altında satılan zayıflama haplarının ölümlere neden olması maalesef sıklıkla gündeme gelmeye başladı. Geçtiğimiz günlerde Isparta’da yaşayan 20 yaşındaki üniversite öğrencisi Yeşim Kılıç’ın zayıflama hapları nedeniyle hayatını kaybetmesi dikkatleri zayıflama ilaçlarına çevirdi.

Hatırlayacak olursak; 2009 yılında bitkisel olduğu iddia edilen ve Uzakdoğu’dan getirilen bir zayıflama hapını kullanan; Antalya’da yaşayan 28 yaşındaki Ferhan Yılmaz, Balıkesir’de yaşayan 35 yaşındaki Nilüfer Gülmez, Bartın’da yaşayan 50 yaşındaki Fatma Sinaplı, Kastamonu’da yaşayan 23 yaşındaki Nilay Dinçer de yaşamlarını yitirmişlerdi.

Bitkisel ürünler adı altında, zararsız oldukları öne sürülen bu zayıflama haplarının insan sağlığını ne yönde etkilediğini uzmanlara sorduk. Bu ürünleri doktor kontrolü olmadan gelişigüzel kullanmanın ağır sonuçlara mal olabildiğini kaydeden uzmanlar, bitkisel olduğu için zararsız zannedilen bu hapların çeşitli kronik rahatsızlıklara ve hatta ölüme yol açacağını söylediler.

İşte uzmanların yanıtları…

. Bilinçsiz kullanılan zayıflama haplarının sağlığa zararları nelerdir?

“ZAYIFLAMA HAPLARI KANSEROJEN İÇEREBİLİR”

Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu (Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi İç Hastalıkları Uzmanı)

“Son yıllarda özellikle de internet üzerinden satılan bitkisel zayıflama ürünlerinin kullanımı artmıştır. Bu durum, bu ürünlerin kullanımlarının ne kadar güvenli olduğu tartışmasını da beraberinde getirmiştir.

Bu konudaki en büyük endişe, sunulan ürünlerin içeriklerinin belirtilenden farklı olabilmesidir. Örneğin, bitkisel ürünlerde yapılan araştırmalarda piyasadan kaldırılmış zayıflama ilaçları başta olmak üzere, bazılarında bol ve zararlı miktarlarda kafein mevcut olduğu saptanmış. Üstelik bu haplara eklenen yasaklanmış maddelerin de ölçüsüzce kullanımı söz konusu olabilmektedir.

İşin bir başka tehlikeli boyutu ise bizzat bitkilerin doğal etkilerinden kaynaklanmaktadır. Halkımız bu ilaçlar nasıl olsa bitki içeriyor, o yüzden zararsızdır diye düşünmekte ve kullanımı için hekimlere danışmamaktadır. Oysa her bitki bir anlamda bir ilaç etkisine sahip olabilir. Bunun ötesinde alınan diğer ilaçlarla etkileşime girip, zararlı olabilmektedir. Bu durum bitkisel ilaçlar bir yana, bazen çok masum bir yiyecekle bile gelişebilmektedir. Örneğin pıhtı önleyici olarak kullanılan bir ilacın etkisi, fazlaca tüketilen yeşil sebzeden ötürü azalabilmektedir.  Bazı bitkisel ürünler ise belirli hastalık ve gebelik gibi durumlarda kullanılmamalıdır. Bitkisel her ürün, herkese faydalı değildir. Bu konuda mutlaka hekime danışılmalıdır.

Ayrıca bu ürünlerin üretiminde fazla ve ölçüsüzce tarım ilaçları, kullanılabilmekte ya da yol kenarlarında üretilebilmektedir.  Böylece ağır metaller ve kanserojen maddeler içerebilmektedirler. Buna ilave olarak, ilaç haline getirilmesinde yapılan bazı hatalar ve ihmaller sonucunda da sağlığa zararlı unsurlar oluşabilmektedir. Sözgelimi, sadece uygun şartlarda kurutulmayan bitkilerde oluşabilecek Aflatoksin adlı bir madde bile karaciğer kanseri riskini arttırabilir. Kurutulma, işlenme, paketlenme aşamalarında hijyen kurallarına uyulmaması da sağlık risklerini beraberinde getirmektedir.”

“BU ÜRÜNLER DOKTOR VE DİYETİSYENLER TARAFINDAN ÖNERİLMİYOR”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Nilay Keçeci (Memorial Suadiye Tıp Merkezi)

“Zayıflama hapları tüketilmesi son derece zararlı olan ve vücutta pek çok organda harabiyet meydana getirebilecek hatta ölümle bile sonuçlanabilecek sorunlar yaratabilen kimyasal bileşimi yüksek bitkisel olması halinde bile sakıncalar görebileceğimiz doktor ve diyetisyenler tarafından önerilmeyen ürünlerdir.”

“METABOLİK SENDROM RİSKİ ARTABİLİYOR”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu (Acıbadem Etiler Tıp Merkezi)

“Geniş bir yelpazeye sahip olan ve her gün bir yenisi eklenen zayıflama haplarının güvenliği ve etkinliği ile ilgili yapılan araştırmalara genel olarak bakıldığında verilerin yetersiz olduğu görülüyor. Ancak şu ana kadar yapılan kontrollü çalışmalarda zayıflama ilaçları ile plasebo verilen gruplar karşılaştırıldığında 2-3 kat daha fazla bulantı, kusma, anksiyete ve davranış değişikliği gibi psikiyatrik semptomlar, otonomik hiperaktivite, çarpıntı, taşikardi, hipertansiyon, miyokard enfarktüs, inme, nöbetleri destekler nitelikte sonuçlar ortaya koyabiliyor.

Bunun yanı sıra belirli bir miktarın üzerinde alınan dozlarda da böbrek yetmezliği görülebiliyor. Adaptojenik bitkilerden oluşan zayıflama haplarının yan etkileri arasında ise uykusuzluk, baş ağrısı, kan basıncı artışı ve düşüşü, vajinal kanama gibi etkiler ortaya konuluyor. Konjüge linoleik asit (CLA) içeren hapların kullanımında insülin direncinin geliştiği gözlemleniyor, metabolik sendrom riskini artabiliyor.”

“BİTKİLERİN NEREDE VE NASIL YETİŞTİĞİ ÇOK ÖNEMLİ”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Gizem Keservuran (Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi)

“Günümüzde obezite ciddi bir hastalık ve sağlık sorunu olarak karşımızda yer almaktadır. Öyle ki neredeyse tüm hastalıklar fazla kilo ile adeta eşleşmektedir. Fiziksel görünüş ile ilgili kaygılar, sağlık problemlerine alternatif çözüm arayışları, yazılı-görsel basındaki reklamlar bireyleri hızlı, pratik, kısa vadede çözüm arayışına yöneltmektedir. Bunun sonucunda ise bitkisel takviyeler, bilinçsizce kullanılan zayıflama hapları ile karşılaşmaktayız.
İlaç hammaddesi bitkilerdir ancak bitkiler dünyasında çoğu kişinin bilmediği önemli nokta var ki; bu bitkilerin tıbbi önemi olan bir bitki olup olmadığı, nerede yetiştiği, hangi su ile sulandığı, nereden toplandığı, ilaçlama yapılıp yapılmadığının bilinmemesidir. Hiçbir şekilde sorgulamadan, nerede üretildiğini bilmeden çıkan her yeni zayıflama ürününü kullanıyoruz. Ve sonunda kronik kilo problemleri, kalp hastalıkları, tansiyon şikayetleri ve hatta ölümler ile karşılaşıyoruz.”

“TÜM ORGANLARDA TAHRİBAT YAPABİLİR”

. Bu ilaçlar hangi organlarda hasar yapıyor? Kişi bu ilaçları kullandığında ne gibi riskler taşıyor?

Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu (Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi İç Hastalıkları Uzmanı)

“Zayıflama ilacı diye satılan güvenilir olmayan bitkisel ürünler, içerdikleri zararlı maddelere göre vücuttaki tüm organlarda tahribat yapabilirler. Bilinçsizce tüketilen bu ilaçlar kişide başta tansiyon ve  kalp rahatsızlıkları olmak üzere ölüme kadar giden zararlar verebilirler. Tüm bunların nedeninde ise içeriğinde bulunan bitkisel ürünlerin yan etkileri yatmaktadır.”

“ÇABUK GİDEN KİLOLAR ÇABUK GERİ DÖNER”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Nilay Keçeci (Memorial Suadiye Tıp Merkezi)

“Bu ürünler başta vücudumuzun fabrikası olan karaciğerde daha sonra da içerdikleri yoğun kimyasallar nedeni ile taşikardi ve aritmiye neden olarak kalpte sorunlara yol açarlar. Kalp ve karaciğerden ziyade hapların içerdiği kimyasallar böbreklerimizde de süzme işleminde sorunlara yol açacak ve dolaşım sistemine katılabileceklerdir. Bu tarz haplar tiroit bezlerinin hızlı çalışmasına neden olur ve bu da istenmeyen etkilerle önce metabolizmayı hızlandıracak arkasından verdirdiği kiloları kat ve kat daha fazla aldıracaktır. Çünkü çabuk giden kilolar çabuk geri döner sağlıklı beslenme yaşam stilinin düzelmesi ve alışkanlıkların değişmesi ile mümkündür buda kişilerin uzun bir zamana ihtiyacı olduklarının göstergesidir.”

“KARACİĞER, KALP VE BÖBREKLERE ZARAR VERİYOR”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Gizem Keservuran (Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi)

“Bu tür zayıflama ilaçları veya takviyeler böbrek fonksiyonları, başta olmak üzere karaciğer, kalp gibi birçok organımıza zarar vermektedir.”

. Tezgahlardan, internet sitelerinden sipariş edilen zayıflama ilaçlarıyla ilgili uyarılarınız nelerdir?

“DOKTOR KONTROLÜNDE ZAYIFLAMA HAPLARI KULLANILABİLİR”

Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu (Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi İç Hastalıkları Uzmanı)

“Zararlı etkilerini azaltmak için kontrolsüzce satılan ve temini çok kolay olan bu ürünleri,  üretim, içerik ve satış açısından sıkı yasal kurallara ve kontrol mekanizmalarına tabi tutulması şarttır.

Zayıflamak isteyen insanlar içeriğini bilmeden ve gerekli yasal prosedürden geçmeden piyasaya sunulan tüm zayıflama ürünlerinden uzak durmalı ancak gerekli durumlarda diyetisyen ve doktor kontrolü altında sağlık açısından uygun olduğu tespit edilmiş ürünleri kullanma yoluna gitmelidirler.”

“DOKTOR KONTROLÜ OLMADAN KİMSE HAP KULLANMAMALI”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Nilay Keçeci (Memorial Suadiye Tıp Merkezi)

“Tezgahlar da satılan zayıflama hapları kesinlikle kişiler için üzerinde ‘tehlike’ yazılı birer üründür. Haplar alındığında ilk zamanlarda sorun yaşanmadığı görseler ve hızlı kilo verimiyle kişiler mutlu olsalar da arkasından gelecek hızlı kilo artışı ve el ayaklarda uyuşma karıncalanma, bulanık görme, ateş yükselmesi gibi semptomlar beraberinde gelecek ve bu da kişide halsizlik hissizlik yorgunluk ve sinirlilik halini getirecektir. Dolayısıyla kişilerde vitamin kayıpları oluşacak bu da metabolizmanın yıkım durumuna girmesini sağlayacak ve kişileri merkezi sinir sistemi hastalıklarına kadar götürebilecektir.

Zaten bakıldığında zayıflama haplarının çoğu tarım bakanlığı onaylıdır. Sağlık bakanlığı onayı almış bazı hapların ise onayının ne durumda alındığı  araştırılmalıdır. Bu hapların tamamen bitkisel ibareleri incelenmeli ve içerisinde ki kimyasalların oranları sorgulanmalıdır. Son zamanlarda bu haplar nedeniyle artan ölüm oranı ile pek çok zayıflama hapı piyasadan kaldırılmıştır bu da hapların içerisindeki tehlikenin büyüklüğü konusunda bizleri uyarır.

Bilinçsiz kullanılan zayıflama hapları içerdikleri oranlar bakımından da pek çok literatürde yer alan orandan yüksektir. Bu hapların kısa zamanda yan etkisi görülmese bile uzun vadede metabolizmanın su ve tuz dengesini bozacak ve pek çok kronik hastalığa sebebiyet verecektir. Uzun süre aç kalan bireylerde vücut savunma mekanizması çalışır ve bireyler tüm gün aç kalsa da kalori yakamaz. Özellikle doktor kontrolü olmadan kimse hap kullanmamalıdır.

Bu hapların çoğunda oldukça etkili maddeler vardır ve pek çok kronik rahatsızlığı olan kalp, böbrek, tansiyon, epilepsi, organ yetmezliklerinde kullanılmamalıdır. Gebelere kesinlikle önerilmez. Bu etken madde ve daha birçok kimyasal içeriği yüksek olan zayıflama hapları metabolizma dengesini bozacak ve bir zaman sonra vücudu yıkıma organları yetmezliğe götürecektir. Ayrıca hızlı kilo kayıpları safra taşlarını oluşturmakta şiddetli ağrılarla yaşam kalitesini de olumsuz etkilemektedir. Zayıflama haplarıyla tedavi etmek isteyen bir doktorun bile tedaviye başlamadan önce organik nedenleri ortadan kaldırması ve hapların yan etkilerini her hafta düzenli muayene ve her gün düzenli tansiyon ve nabız alımı ile sağlaması gerekmektedir.”

“GELİŞİGÜZEL ALININ HAPLAR ÖLDÜRÜYOR”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu (Acıbadem Etiler Tıp Merkezi)

“Bu takviyeleri tavsiye ederken yarar ve zararları iyi değerlendirmeli. Kullanılan diğer ilaçlarla etkileşimleri ve oluşabilecek yan etkileri konusunda hasta mutlaka bilgilendirmeli. Sağlık Bakanlığı onaylı takviyeler sadece profesyonel kişilerin tavsiyeleri dahilinde, belirtilen dozlarda ve sürelerde kullanılmalıdır. Kişinin internetten veya eczanelerden gelişigüzel alıp kullandığı ilaçlar pek çok sağlık sorununa neden olabildiği gibi ölüme de yol açabilir.”

“FİTOTERAPİ UZMANI İLE GÖRÜŞÜLMELİ”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Gizem Keservuran (Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi)

“Özellikle zayıflama süreci bir serüvendir, yolculuktur. Kişinin çeşitli alışkanlıklar edinmesi, bazı alışkanlıklarını değiştirmesi hatta bazılarının yerine yenilerini koyması gereken bir süreçtir. Bu tür takviyelerin mutlaka bir fitoterapi uzmanı (bitki bilimi uzmanı) tarafından kontrollü bir şekilde önerilmesi ve bu süreçte kişinin hayatına eşlik eden hastalıklar ve kullandığı tıbbi ilaçlar göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir. Aksi halde gün geçmeden ölüm haberleri ile karşılaşmamız kaçınılmazdır.”